Ο ΝΕΟΘΩΜΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΚΑΙ ΟΙ «ΕΛΛΟΧΕΥΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Από την ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του Αχμέτ Νταβούτογλου, ως Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, οι γνωστοί «ανησυχούντες Ηρακλειδείς των εθνικών δικαίων», δημοσιεύουν συχνά -πυκνά «βαθυστόχαστες» αναλύσεις για τους «κινδύνους που υποκρύπτει για τον Ελληνισμό ο νεοθωμανισμός του Ερντογάν».
Το ότι, ανεπαισθήτως, μέσα σε επτά χρόνια, έχουν γίνει ριζικές αλλαγές στον προσανατολισμό της τουρκικής διπλωματίας είναι, μετά από τα προχθεσινά γεγονότα στα ανοιχτά του Ισραήλ, πασιφανές. Το ζητούμενο είναι αν το νέο διπλωματικό δόγμα της Τουρκίας, που με πολλή δόση τουρκοφοβικής προπαγάνδας αποκαλείται «νεοθωμανισμός» προσφέρει ευκαιρίες για ένα μακροχρόνιο κλείσιμο των ελληνοτουρκικών διαφορών, ή συνιστά, όπως θέλουν να μας πείσουν οι «ανησυχούντες», κίνδυνο για την υπόσταση της Ελλάδας.
Το νέο δόγμα βασίστηκε σε μια σειρά από απλές παραδοχές:

1. Ο στρατιωτικός ρόλος της Τουρκίας ως συμπληρωματικού προς το Ισραήλ τοποτηρητή της Δύσης στην Εγγύς Ανατολή είναι ήσσονος σημασίας λόγω της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης.
2. Η Τουρκία δε θα γίνει μέλος της ΕΕ, διότι δεν το επιθυμούν οι Ευρωπαίοι πολίτες.
3. Στη συνεχώς οξυνόμενη κρίση μεταξύ Δύσης και Ισλάμ είναι εμφανής η απουσία ενός αξιόπιστου διαμεσολαβητή. Και το ρόλο αυτό μπορεί να τον παίξει η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά και μέρος του ισλαμικού κόσμου.

Για να πετύχει η Τουρκία σε αυτό το ρόλο της έπρεπε να «κερδίσει τις καρδιές των απανταχού Μουσουλμάνων», χωρίς όμως να προκαλέσει τη Δύση. Έτσι, έγινε το μοναδικό μέλος του ΝΑΤΟ που διαφοροποιήθηκε στην πράξη από τους Αμερικανούς, απαγορεύοντάς τους με απόφαση της Βουλής, να χρησιμοποιήσουν τις Νατοϊκές βάσεις στο έδαφός της κατά την εισβολή στο Ιράκ το 2003. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατήγγειλε από το Νταβός, παρουσία του Ισραηλινού Προέδρου, τη σφαγή των αμάχων στη Γάζα, προκαλώντας διεθνές διπλωματικό σκάνδαλο. Και, φυσικά, ανακάλεσε τον πρεσβευτή της από το Ισραήλ μετά τη σφαγή της περασμένης Δευτέρας, ζητώντας παράλληλα τη σύγληση του Συμβουλίου Ασφαλείας και έκτακτη σύνοδο του ΝΑΤΟ.
Την ίδια στιγμή στο εσωτερικό της χώρας προωθούνται, με ταχείς ρυθμούς, τα μέτρα εκδημοκρατισμού των θεσμών που απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, ακολουθείται μια πολύ πιο προσεκτική πολιτική έναντι των μειονοτήτων και ανοίγει απ' ευθείας πολιτικός διάλογος με την Αρμενία.
Ο στόχος που έχει θέσει, δια γραφίδος του Υπουργού Εξωτερικών της Αχμέτ Νταβούτογλου είναι: μηδενικά προβλήματα με όλες τις όμορες χώρες και, μέσω διαμεσολαβητικών παρεμβάσεων, δημιουργία μιας ζώνης επιρροής που θα εκτείονεται από την Αδριατική μέχρι τις τουρκόφωνες δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας. Ο στόχος αυτός είναι που έχει προκαλέσει ρίγη ιερής οργής στους «Ελληναράδες».
Σε αυτό το στόχο όμως ενυπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες για τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων με τρόπο που, αν απρόβλεπτα ακραία πολιτικά και κοινωνικά φαινόμενα δεν αλλάξουν το ρου της Ιστορίας, θα εξασφαλίζει την Ειρήνη στο Αιγαίο για μια, ίσως και δυο γενιές. Και υπό ευνοϊκές συνθήκες για περισσότερες.
Η λογική των μηδενικών προβλημάτων σημαίνει ότι, με την προϋπόθεση μιας κατ' αρχή συμφωνίας μεταξύ των δυο χωρών, μπορούμε να παραπέμψουμε ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Προϋπόθεση όμως γι αυτό είναι η Ελλάδα να εγκαταλείψει το άγονο δόγμα του «μια είναι η ελληνοτουρκική διαφορά:ο καθορισμός της υφαλοκρηπίδας». Ζητήματα υπάρχουν πολλά.
Ενδεικτικά μονάχα αναφέρω μερικά από αυτά που ΔΕΝ ΕΓΕΙΡΕΙ ως ώφειλε, το ελληνικό Κράτος: η επιστροφή στους ιδιοκτήτες τους ή στους νόμιμους κληρονόμους τους των περιουσιών των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης, το δικαίωμά τους να έχουν διπλή ιθαγένεια, το δικαίωμα επιστροφής χωρίς όρους όσων εξαναγκάστηκαν να φύγουν και η αναγνώριση της Οικουμενικότητας του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης.
Και βεβαίως είναι τα θέματα που έχει εγείρει η Τουρκία: το καθεστώς που διέπει μια σειρά από ακατοίκητες βραχονησίδες του Αιγαίου, και τα ζητήματα της μειονότητας της Θράκης. Τα οποία συνοψίζονται στα εξής δυο:στο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού της μειονότητας - είναι περισσότερες από δέκα οι καταδίκες του ελληνικού Κράτους από το Ευρωπαϊοκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων γιατί δεν επιτρέπεται στους μειονοτικούς να αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι - και το δικαίωμα εκλογής των Μουσουλμάνων θρησκευτικών ηγετών από τους ίδιους τους πιστούς τους. Επ' αυτού η Τουρκία, σε ένα ουσιαστικό διάλογο, ενδέχεται να αξιώσει την επιστροφή των περιουσιών και της ιθαγένειας όσων μειονοτικών την έχουν απωλέσει με διοικητικές πράξεις, που, ειρήσθω εν παρόδω, είναι ανάξιες μιας Δημοκρατικής κοινωνίας.
Ένα θέμα σχετικό με την τουρκική μειονότητα που οφείλει να θέσει επίσης η Ελλάδα είναι να παύσει το αίσχος της εφαρμογής της Σαρία σε ό,τι αφορά τα ζητήματα κληρονομιάς και διαζυγίου της τουρκικής μειονότητας.
Ελληνοτουρκικό ζήτημα είναι σε τελική ανάλυση και το καρκίονωμα του Κυπριακού, διότι, αφ'ενός Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι έχουν εδώ και εξήντα χρόνια καταστήσει εαυτούς προφυλακές των πιο ακραίων εθνικιστικών τάσεων σε Ελλάδα και Τουρκία και, αφ' ετέρου, διότι, ακόμα και τώρα, η Ελλάδα και η Τουρκία ΜΠΟΡΟΥΝ ΑΝ ΘΕΛΟΥΝ να επιβάλουν μια λύση στις δυο κοινότητες της Κύπρου.
Τέλος, έχουμε δυστυχώς, ήδη ένα πρώτο δείγμα γραφής της ελληνικής ανικανότητας να αδράξει την ευκαιρία που παρουσιάζεται. Η πρόταση του Τούρκου Πρωθυπουργού για αμοιβαία μείωση των εξοπλισμών έμεινε, σε πρώτο χρόνο, χωρίς απάντηση και απορρίφθηκε πραξικοπηματικά σε δεύτερο χρόνο από μια κοινή δήλωση των Ευάγγελου Βενιζέλου και Αντώνη Σαμαρά. Οι οποίοι αποφάνθηκαν ότι ΟΙ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΔΕ ΘΑ ΑΓΓΙΞΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ. Σε μια εποχή που μειώνονται κατά 25% οι αμοιβές των Δημοσίων Υπαλλήλων για την εξοικονόμηση 1 δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως και αυξάνεται ο ΦΠΑ κατά 20% για την αβέβαιη διασφάλιση άλλου 1 δισεκατομμυρίου περίπου εσόδων είναι προσβολή στην κοινή λογική να μην ακυρώνονται αγορές οπλικών συστημάτων - δεν αναφέρομαι σε αναλώσιμα και πυρομαχικά των ήδη αγορασμένων - κόστους 4 δισεκατομμυρίων -δια στόματος Υπουργού Εθνικής Αμυνας - ετησίως.
Υπάρχει βεβαίως το ερώτημα του κατά πόσο θα επιβιώσει το νέο δόγμα της τουρκικής διπλωματίας της απόσυρσης του Ερντογάν από την πολιτική σκηνή, που κάποια στιγμή, εντός της επόμενης δεκαετίας θα έλθει. Επ'αυτού ουδείς μπορεί να είναι βέβαιος. Γι αυτό και η ελληνική κυβέρνηση πρέπει ΤΩΡΑ να αδράξει την ευκαιρία. Και να δρομνόληγήσει τη συνολική διευθέτηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων πριον τις τουρκικές εκλογές του 2011.

Γιάννης Χρυσοβέργης