Χάρη στην πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση για τα 90 χρόνια της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ, μου δόθηκε η ευκαιρία να περιδιαβώ τις σελίδες του στα κολασμένα χρόνια του 1929 - 1932.
Παραθέτω αποσπάσματα από δημοσιεύματα του ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΒΗΜΑΤΟΣ - ως γνωστόν η εφημερίδα ανέστειλε την έκδοσή της λίγο πριν την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα για να επανεκδοθεί με τον τίτλο παραλλαγμένο ΤΟ ΒΗΜΑ, το 1945 - για τα οποία ισχύει, παραφθαρμένη, η φράση του Βασίλη Βασιλικού από τον πρόλογο του Ζ: «Οποιαδήποτε ομοιότητα με σημερινά πρόσωπα και καταστάσεις είναι απολύτως αληθινή»*.
Επιπλέον η Ιστορία, διαβασμένη με τη μερική και μεροληπτική, αλλά άμεση ματιά μιας εφημερίδας της εποχής, γίνεται πολύ πιο συναρπαστική από την ανάγνωση ενός επιστημονικού πονήματος.
«Η Γερμανία διέρχεται στιγμάς βαρυτάτης οικονομικής κρίσεως, την οποίαν θα αντιμετωπίση δια σειράς αυστηρών μέτρων», διαβάζουμε στο φύλλο της 30ης Ιουνίου 1930 της εφημερίδας.
«Ως ευνοϊκή ένδειξις δέον να σημειωθή ο προσανατολισμός των πνευμάτων προς την κατέυθυνσιν μιας μεθοδικής επαναλήψεως των πιστώσεων προς το εξωτερικόν και ειδικώς προς την Ευρώπην», σημειώνει η εφημερίδα στο ίδιο φύλλο, σε εκτενές άρθρο της αφιερωμένο στις πρωτοβουλίες του Προέδρου Χέρμπερτ Χούβερ εκείθεν του Ατλαντικού. Ο πρόεδρος Χούβερ ανησυχεί για τη Γερμανία η οποία αντιμετωπίζει προοπτική οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάρρευσης, σημειώνει ο επιμελητής της έκδοσης.
«Η Αμερική πεινά! Το δράμα μιας χώρας που έως χθες ήτο πλούσια», είναι ο τίτλος άρθρου στο φύλλο της 23ης Δεκεμβρίου 1930, που αντιγράφει ανταπόκριση των Τάιμς του Λονδίνου από τις ΗΠΑ.
«Έν εκ των μεγαλειτέρων γραφείων εξευρέσεως εργασίας εις την Νέαν Υόρκην ανέφερεν ότι κατά τον Ιανουάριον του 1929 ο αριθμός των ανέργων οι οποίοι παρουσιάζοντο δι' 100 παρουσιαζομένας εργασίας ανήρχετο εις 299. Τον Ιανουάριον 1930 ο αριθμός είχε ανέλθη εις 657. Τον Οκτώβριον είχε φθάση εις 2861».
Δυο μήνες πριν, στις 23 Οκτωβρίου 1930, ο Πρόεδρος Χούβερ κατακεράυνωνε τους τραπεζίτες: «Μερικοί εξ υμών φαίνονται να υποστηρίζουν την ανάγκην μιας λιτωτέρας οργανώσεως του βίου των Αμερικανών, ευρίσκοντες ότι η στάθμη ζωής εις την Αμερικήν είναι σήμερον πολύ υφηλά». Και διατυμπάνιζε την αισιοδοξία του ότι «η οικονομική κρίσις θα καμφθή».
Στις 20 Ιουλίου 1931 η εφημερίδα αναδημοσιεύει από το γαλλικό τύπο άρθρο του τ. Πρωθυπουργού της Γαλλίας Πωλ Παινλεβί η θέση του οποίου συνοψίζετααι στον υπότιτλο: «Να σώσωμεν την Γερμανίαν; Ναι! να θυσιασθώμεν δια την Γερμανίαν; Όχι!»
«Η θέσις της Γερμανίας χειροτέρευσε συνεχώς από των αρχών του τρέχοντος έτους. Αι δόσεις των εξωτερικών χρεών προσετέθησαν η μία εις την άλληνκαι ολοέν αυξανομένη η δυσπιστία, τόσο εις το εσωτερικόν, όσο και εις το εξωτερικόν, προς τα οικονομικά του Ράιχ, επροκάλεσεν φυγάδευσιν τεραστίων κεφαλαίων. Η Γερμανία εζήτησεν βοήθειαν εις Τσέκερς, αλλά οι Ευρωπαίοι πιστωταί της δεν ηδύναντο, ούτε ήθελον να λάβουν οιονδήποτε μέτρον χωρίς την αμερικανικής συνεργασίαν».
Ποια είναι όμως η κατάσταση στη Γερμανία; «Εις 6 δισεκατομμύρια μάρκα ανήλθον, παρά τας αυστηράς περικοπάς, αι δαπάναι κοινωνικής πρόνοιας κατά το πρώτον εξάμηνον του 1931. τα γερμανικάοικονομικά από πολλού εστηρίζοντο επί βραχυπροθέσμων πιστώσεων παρεχομένων υπό άλλων χωρών»., γράφει το φύλο της 15ης Ιουλίου 1931.
Όσο για την πολιτική κατάσταση, το φύλλο της ίδιας ημέρας μας δίνει μια ενδιαφέρουσα εικόνα. «Και σήμερον ο Χίτλερ, ο φασιστής "αυλητής" του Μονάχου, ακολουθείται υπό στρατιάς 10 εκατομμυρίων ανθρώπων. Και οι οργανωμένοι κομμουνισταί ανέρχονται εις 6 εκατομμύρια. ΄Ητοι, φασισταί και κομμουνισταί ομού, έχουν εις τα χέρια των το ήμισυ των Γερμανών εκλογέων».
Γιάννης Χρυσοβέργης
*Η ακριβής φράση του Βασίλη Βασιλικού είναι: «Οποιαδήποτε ομοιότητα με πραγματικά πρόσωπα και καταστάσεις είναι απολύτως αληθινή»
Παραθέτω αποσπάσματα από δημοσιεύματα του ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΒΗΜΑΤΟΣ - ως γνωστόν η εφημερίδα ανέστειλε την έκδοσή της λίγο πριν την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα για να επανεκδοθεί με τον τίτλο παραλλαγμένο ΤΟ ΒΗΜΑ, το 1945 - για τα οποία ισχύει, παραφθαρμένη, η φράση του Βασίλη Βασιλικού από τον πρόλογο του Ζ: «Οποιαδήποτε ομοιότητα με σημερινά πρόσωπα και καταστάσεις είναι απολύτως αληθινή»*.
Επιπλέον η Ιστορία, διαβασμένη με τη μερική και μεροληπτική, αλλά άμεση ματιά μιας εφημερίδας της εποχής, γίνεται πολύ πιο συναρπαστική από την ανάγνωση ενός επιστημονικού πονήματος.
«Η Γερμανία διέρχεται στιγμάς βαρυτάτης οικονομικής κρίσεως, την οποίαν θα αντιμετωπίση δια σειράς αυστηρών μέτρων», διαβάζουμε στο φύλλο της 30ης Ιουνίου 1930 της εφημερίδας.
«Ως ευνοϊκή ένδειξις δέον να σημειωθή ο προσανατολισμός των πνευμάτων προς την κατέυθυνσιν μιας μεθοδικής επαναλήψεως των πιστώσεων προς το εξωτερικόν και ειδικώς προς την Ευρώπην», σημειώνει η εφημερίδα στο ίδιο φύλλο, σε εκτενές άρθρο της αφιερωμένο στις πρωτοβουλίες του Προέδρου Χέρμπερτ Χούβερ εκείθεν του Ατλαντικού. Ο πρόεδρος Χούβερ ανησυχεί για τη Γερμανία η οποία αντιμετωπίζει προοπτική οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάρρευσης, σημειώνει ο επιμελητής της έκδοσης.
«Η Αμερική πεινά! Το δράμα μιας χώρας που έως χθες ήτο πλούσια», είναι ο τίτλος άρθρου στο φύλλο της 23ης Δεκεμβρίου 1930, που αντιγράφει ανταπόκριση των Τάιμς του Λονδίνου από τις ΗΠΑ.
«Έν εκ των μεγαλειτέρων γραφείων εξευρέσεως εργασίας εις την Νέαν Υόρκην ανέφερεν ότι κατά τον Ιανουάριον του 1929 ο αριθμός των ανέργων οι οποίοι παρουσιάζοντο δι' 100 παρουσιαζομένας εργασίας ανήρχετο εις 299. Τον Ιανουάριον 1930 ο αριθμός είχε ανέλθη εις 657. Τον Οκτώβριον είχε φθάση εις 2861».
Δυο μήνες πριν, στις 23 Οκτωβρίου 1930, ο Πρόεδρος Χούβερ κατακεράυνωνε τους τραπεζίτες: «Μερικοί εξ υμών φαίνονται να υποστηρίζουν την ανάγκην μιας λιτωτέρας οργανώσεως του βίου των Αμερικανών, ευρίσκοντες ότι η στάθμη ζωής εις την Αμερικήν είναι σήμερον πολύ υφηλά». Και διατυμπάνιζε την αισιοδοξία του ότι «η οικονομική κρίσις θα καμφθή».
Στις 20 Ιουλίου 1931 η εφημερίδα αναδημοσιεύει από το γαλλικό τύπο άρθρο του τ. Πρωθυπουργού της Γαλλίας Πωλ Παινλεβί η θέση του οποίου συνοψίζετααι στον υπότιτλο: «Να σώσωμεν την Γερμανίαν; Ναι! να θυσιασθώμεν δια την Γερμανίαν; Όχι!»
«Η θέσις της Γερμανίας χειροτέρευσε συνεχώς από των αρχών του τρέχοντος έτους. Αι δόσεις των εξωτερικών χρεών προσετέθησαν η μία εις την άλληνκαι ολοέν αυξανομένη η δυσπιστία, τόσο εις το εσωτερικόν, όσο και εις το εξωτερικόν, προς τα οικονομικά του Ράιχ, επροκάλεσεν φυγάδευσιν τεραστίων κεφαλαίων. Η Γερμανία εζήτησεν βοήθειαν εις Τσέκερς, αλλά οι Ευρωπαίοι πιστωταί της δεν ηδύναντο, ούτε ήθελον να λάβουν οιονδήποτε μέτρον χωρίς την αμερικανικής συνεργασίαν».
Ποια είναι όμως η κατάσταση στη Γερμανία; «Εις 6 δισεκατομμύρια μάρκα ανήλθον, παρά τας αυστηράς περικοπάς, αι δαπάναι κοινωνικής πρόνοιας κατά το πρώτον εξάμηνον του 1931. τα γερμανικάοικονομικά από πολλού εστηρίζοντο επί βραχυπροθέσμων πιστώσεων παρεχομένων υπό άλλων χωρών»., γράφει το φύλο της 15ης Ιουλίου 1931.
Όσο για την πολιτική κατάσταση, το φύλλο της ίδιας ημέρας μας δίνει μια ενδιαφέρουσα εικόνα. «Και σήμερον ο Χίτλερ, ο φασιστής "αυλητής" του Μονάχου, ακολουθείται υπό στρατιάς 10 εκατομμυρίων ανθρώπων. Και οι οργανωμένοι κομμουνισταί ανέρχονται εις 6 εκατομμύρια. ΄Ητοι, φασισταί και κομμουνισταί ομού, έχουν εις τα χέρια των το ήμισυ των Γερμανών εκλογέων».
Γιάννης Χρυσοβέργης
*Η ακριβής φράση του Βασίλη Βασιλικού είναι: «Οποιαδήποτε ομοιότητα με πραγματικά πρόσωπα και καταστάσεις είναι απολύτως αληθινή»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου