Με μια απεργία απελπισίας η ΕΣΗΕΑ και οι υπόλοιπες οργανώσεις των εργαζομένων στα ΜΜΕ προσπάθησαν να αντιδράσουν στις συνεχείς απολύσεις και στις μονομερείς ενέργειες οριζοντίων μειώσεων αποδοχών από μέρους της εργοδοσίας. Που κι αυτή, μάχες οπισθοφυλακών δίνει.
Υπάρχει μέλλον για τα ελληνικά ΜΜΕ; Το ερώτημα μόνο φιλολογικό δεν είναι. Για περισσότερα από είκοσι χρόνια, ο πληθωρισμός των μέσων, η διαπλοκή των ιδιοκτητών τους με την πολιτική εξουσία και τα κάθε λογής νόμιμα και άνομα οικονομικά συμφέροντα, η αδιαφορία των ίδιων των δημοσιογράφων για την ποιοτική αναβάθμιση του επαγγέλματός τους και η αδιαφορία των παντων για τη δημιουργική ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στη διαχείριση της ενημέρωσης προϊδέαζαν για αυτό που συμβαίνει πλέον.
Οι δημοσιογράφοι της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ και του ALTER απεργούν έχοντας κλείσει τέσσερις μήνες απλήρωτοι. Η κυβέρνηση θέλει να εξομοιώσει μισθολογικά τους δημοσιογράφους της ΕΡΤ και του Αθηναϊκού Παρακτορείου Ειδήσεων με τους γραφιάδες απόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μέσα σε διάστημα 48 ωρών ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη και ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ανακοίνωσαν μειώσεις μισθών 20% σε όλο το προσωπικό από 1ης Δεκεμβρίου ο πρώτος και μειώσεις αποδοχών 10% στους τεχνικούς ο δεύτερος.
Δικαιολογίες υπάρχουν πολλές: η κατάρρευση των διαφημίσεων λόγω της κρίσης, ο αθέμιτος ανταγωνισμός των διαδικτυακών ΜΜΕ, η ανάγκη προσαρμογής σε νέες τεχνολογίες κ.λ.π. Και είναι αλήθεια ότι όλες ισχύουν. Όμως δεν αρκούν.
Ουδείς ασχολήθηκε με τη συνεχή μείωση της αναγνωσιμότητας των εφημερίδων, της τηλεθέασης των δελτίων ειδήσεων και της ακροαματικότητας των ενημερωτικών εκπομπών στα ραδιόφωνα. Κι όμως «βαστούσε χρόνια αυτή η κολώνια». Και η μόνη αντίδραση ήταν να μπουκώσουν οι εφημερίδες με δώρα, για να καταλήξουν σύντομα να προβάλλουν τα «δώρα» και όχι τα ρεπορτάζ τους. Η μόνη αντίδραση των τηλεοπτικών σταθμών ήταν να μπουκώσουν το πρόγραμμά τους με γλυκανάλατες σαπουνόπερες από τη Βραζιλία, την Αργεντινή, την Τουρκία και, εσχάτως, από την Ινδία. Κι η μόνη αντίδραση των ραδιοφωνικών σταθμών ήταν να περιορίσουν δραστικά την ενημέρωση.
Ουδείς ασχολήθηκε με την ύπαρξη δεκαεπτά ημερησίων πολιτικών εφημερίδων, τεσσάρων οικονομικών και δέκα αθλητικών μόνο στην Αθήνα. Και περισσοτέρων από 600 ημερήσια και εβδομαδιαία πολιτικά έντυπα στην περιφέρεια. Οι περισσότερες από τις οποίες ήταν - και συνεχίζουν να είναι - κραυγαλέα μη βιώσιμες. Όπως ουδείς ασχολήθηκε - μηδέ της ΕΣΗΕΑ εξαιρουμένης - με το ότι όλες αυτές οι φυλλάδες εκδίδονταν χάρη στην απλήρωτη εργασία πλήθους νέων παιδιών.
Ουδείς ασχολήθηκε με τα «ΙΕΚ Δημοσιογραφίας» που εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια φύτρωναν σα μανιτάρια, παράγοντας στρατιές αμόρφωτων δημοσιογράφων. Και στα οποία δίδασκαν όλοι οι «αστέρες» της ελληνικής δημοσιογραφίας. Όπως ουδείς ασχολήθηκε με την ελλειπή πρακτική εκπαίδευση των αποφοίτων των πανεπιστημιακών τμημάτων δημοσιογραφίας.
Ουδείς ασχολήθηκε με το όνειδος της απλήρωτης εργασίας που υποχρεώνονται να προσφέρουν οι νέοι δημοσιογράφοι, για όσο καιρό ευαρεστείται ο εργοδότης τους και ακούει στο όνομα «μαθητεία».
Ουδείς ασχολήθηκε με τους δημοσιογράφους που εργάζονταν, σε βάρος της ποιότητας της δουλειάς τους, σε δυο και τρία ΜΜΕ, χώρια τα γραφεία τύπου στα οποία φέρονταν ως απασχολούμενοι.
Ουδείς ενδιαφέρθηκε για την αρμονική ένταξη του διαδικτύου στο χώρο των ΜΜΕ, ουδείς ενδιαφέρθηκε για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, ουδείς ενδιαφέρθηκε να ασχοληθεί με τις νέες δεξιότητες που οι τεχνολογίες αυτές απαιτούσαν. Κι όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα «διαδικτυακά ΜΜΕ» ουδείς ασχολήθηκε με το ότι αντί να παράγουν πρωτογενή ενημέρωση ασκούσαν - και ασκούν - συστηματική λογοκλοπή.
Όλα τα παραπάνω, και πολλά άλλα, ουδέποτε συζητήθηκαν από δημοσιογράφους και εκδότες. Και σήμερα, που το Κράτος έπαψε να μοιράζει πακτωλούς χρημάτων σε διαφήμιση, που οι εργολάβοι δεν περιμένουν νέες προσοδοφόρες εργολαβίες η συντριπτική πλειονότητα των εργοδοτών ετοιμάζεται να περισώσει τα κέρδη της «εποχής που δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα», είτε αποσυρρόμενη από το χώρο των ΜΜΕ, είτε ελαχιστοποιώντας το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεών τους. Κάποιοι, λίγοι, θα χάσουν τα χρήματά τους.
Όσο για τους δημοσιογράφους, καλούμαστε να πληρώσουμε το τίμημα της έλλειψης επαγρύπνισης και του στείρου συντεχνιακού πνεύματος που επιδείξαμε όλα αυτά τα χρόνια. Επιλέγοντας ανάμεσα στην υποβάθμισή μας σε αυλοκόλακες, στη μακρόχρονη ανεργία ή στην αλλαγή επαγγέλματος.
Γιάννης Χρυσοβέργης
Υ.Γ. Τα ΜΜΕ περνάνε παγκοσμίως δύσκολες ώρες. Που οφείλονται στις σαρωτικές τεχνολογικές αλλαγές στη μεταφορά της πληροφορίας. Στην Ελλάδα όμως η κρίση αυτή δε θα προλάβει να έρθει.
6 σχόλια:
Μια σκέψη μόνο:
Θυμάμαι πριν από πολλά χρόνια, μια συζήτηση που είχα με έναν γεωλόγο που είχε σπουδάσει στη Σουηδία, τη δεκαετία του'70. Ο άνθρωπος αυτός έβγαινε οικονομικά παραδίδοντας, κάθε μέρα με το ποδήλατο, την Aftonbladet στα σπίτια των συνδρομητών. Αμφιβάλλω αν ποτέ υπήρξε ανάλογη πρακτική εδώ στην Ελλάδα.
Είναι γνωστό ότι οι Σουηδοί είχαν πάντα καλύτερη σχέση με τον έντυπο λόγο απ'όσο εμείς οι Έλληνες, που εδώ και δεκαετίες, πολλοί από εμάς, προτιμούμε την τηλεόραση για να ενημερωθούμε (εξαίρεση ίσως ήταν τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια, που θυμάμαι ότι στο σπίτι μου αγοράζαμε δυο ή και τρεις εφημερίδες κάθε μέρα). Στην πραγματικότητα τα προβλήματα του ελληνικού τύπου είχαν ήδη αρχίσει από τη δεκαετία του'80 και οξύνθηκαν την τελευταία εικοσαετία, με το διαδίκτυο κλπ. Και δεδομένου ότι το πλήθος των εντύπων εφημερίδων είναι δυσανάλογα μεγάλο για τις αναγνωστικές συνήθειες των Ελλήνων, έτσι όπως πάνε τα πράγματα θα μείνουν λίγες (και καλές;) εφημερίδες. Πάντως, τουλάχιστον για τις ανεξάρτητες μη επαγγελματικές φωνές θα υπάρξει χώρος, χάρη στο διαδίκτυο.
Γιώργος
Δεν είναι όμως εντυπωσιακό που με όλη αυτή την κρίση και το πανθομολογούμενο αδιέξοδο, ακόμα δεν έχουμε δει νε ξεφυτρώνουν συνεργατικές προσπάθειες ερευνητικής δημοσιογραφίας με δημόσιες δωρεές-συνδρομές;
Ή μήπως η δημοσιογραφία έχει για πολλά χρόνια εκπαιδευτεί στο σπρώξιμο δελτίων τύπου και συναλλαγής που ξέχασε πως γίνεται η έρευνα;
Θέματα πάντως σε μια χώρα που η διαφθορά και η έλλειψη πολιτικής λογοδοσίας θερίζουν υπάρχουν πλείστα.
Για να δούμε!
Καλό μήνα σε όλους τους συντελεστές του blog
Πάνος Πουρνάρας
Εύστοχες οι παρατηρήσεις και των δυο σας φίλοι μου.
Θα σας πω μονάχα ότι στην τελευταία δεκαετία, η παρά τον ανταγωνισμό των διαδικτυακών ΜΜΕ, η αναγνωσιμότητα των εφημερίδων αυξάνεται 2% ετησίως. Στην Ελλάδα οι εφημερίδες, με εξαίρεση της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, και πιθανόν κάποιες καλές περιφερειακές εφημερίδες - π.χ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΣΑΣ, ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ κ.λ.π. - η κυκλοφορία των εφημερίδων έχει πέσει στο μισό.
Και οι παρατηρήσεις σου φίλε Πητ - μου είναι δύσκολο να σε αποκαλέσω αλλιώς, συγχώρα με - απαντούν εν μέρει στο γιατί ο τύπος στην Ελλάδα και στον κόσμο ακολουθεί αντίστροφες τάσεις.
Πέραν όλων αυτών πιστεύω ότι θα μπορούσαν να είχαν συγκροτηθεί κάποια ποιοτικά διαδικτυακά συνεργατικά ΜΜΕ - ίσως και ένα ή δυο συνεργατικά εβδομαδιαία έντυπα.
Το κακό όμως είναι ότι κάθε δημοσιογράφος που απολύεται στήνει κι ένα κουτσομπολίστικο, στη χειρότερη περίπτωση, ιστότοπο ή έναν ιστότοπο σχολιασμού, σε κάποια καλύτερη περίπτωση, ή,στην καλύτερη περίπτωση, έναν θεματικό ιστότοπο και βγαίνει στη γύρα για διαφημίσεις. Με αποτέλεσμα και ποιότητα να μην παράγεται και να ξοδεύουν τις δυνάμεις τους για να μην κερδίσουν ούτε καν ένα ξεροκόμματο.
Τέλος, να σας αναφέρω μια προσωπική εμπειρία. Όταν το 2009 ο Θεόδωρος και η Γιάννα Αγγελοπούλου έκλεισαν τον ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ και έβγαλαν τον τίτλο προς πώληση, κάποιοι τολμήσαμε να ψελλίσουμε μήπως θα άξιζε να βάλουμε μέρος των αποζημιώσεών μας - δεδομένου ότι το €1 εκατομμύριο που προέκυψε από την πώληση εμείς το μοιραστήκαμε ως πρόσθετη αποζημίωση θα μπορούσαμε να είχαμε πάρει τον τίτλο δωρεάν όπως εκ των υστέρων αποδείχθηκε - και να λειτουργήσουμε την εφημερίδα συνεργατικά. η αποστομωτική απάντηση της συντριπτικής πλειονότητας των συναδέλφων μας ήταν - μπορεί να είχαν δίκιο, μπορείο να είχαν άδικο αλλά αυτή ήταν η άποψή τους - «μα εμείς θέλουμε να είμαστε υπάλληλοι».
Γιάννης Χρυσοβέργης
Καλησπέρα,
Προσπάθειες για ερευνητική δημοσιογραφία με την υποστήριξη του κοινού γίνονται. Παραδείγματα τα ντοκιμαντέρ a href="http://www.debtocracy.gr">DebtocracyCatastroikaεδώ. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.
Δυστυχώς το προηγούμενο σχόλιό μου το μάσησε ο blogger.
Προς Αυγουστίνο Ζενάκο:
Αγαπητέ συνάδελφε,
Ευχαριστώ πολύ για το σχόλιό σου. Εκείνο που πιστεύω είναι πως πρέπει να ξανα-ανακαλύψουμε την ερευνητική δημοσιογραφία, και, κυρίως, να αναπτύξουμε συνεργατικές δημοσιογραφικές προσπάθειες. Είναι ο μόνος, κατά τη γνώμη μου, τρόπος, να περισώσουμε το επάγγελμά μας και να του δώσουμε νέα προοπτική στο νέο τεχνολογικό πλαίσιο της διακίονησης της πληροφορίας.
Και, κυρίως, να δώσουμε μια αποστομωτική απάντηση, κερδίζοντας τις καρδιές του κοινού, στους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ που κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να απαξιώνουν τη δουλειά μας.
Γιάννης Χρυσοβέργης
Δημοσίευση σχολίου