Οι 25 συμφωνίες συνεργασίας, σε επιχειρηματικούς κυρίως τομείς, που υπογράφτηκαν κατά την επίσκεψη Σαμαρά στην Κωνσταντινούπολη είναι αναμφισβήτητα πολύ θετικές.
Όμως για να αποδώσουν καρπούς, πρέπει να μην υλοποιήσει ο Έλληνας Πρωθυπουργός την απειλή του για μονομερή κήρυξη ΑΟΖ, στα τέλη Μαρτίου, στο Αιγαίο. Πράγμα, δυστυχώς, καθόλου βέβαιο, αν λάβουμε υπ' όψιν την παγερή υποδοχή που επιφύλαξε η ελληνική πλευρά στην, επί της αρχής, ορθή πρόταση του Ερντογάν, για λύση στο Αιγαίο προς όφελος των δυο χωρών.
Η ελληνοτουρκική σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη υπήρξε, σε επίπεδο εμπορικών και επιχειρηματικών συμφωνιών, πολύ παραγωγική. Οι συμφωνίες που υπογράφτηκαν, στοχεύουν στο να καταστήσουν τις τουριστικές βιομηχανίες των δυο χωρών από ανταγωνιστικές συμπληρωματικές και να ανοίξουν περισσότερο, ένθεν κακείθεν, τις αγορές των δυο χωρών στα μεταποιητικά προϊόντα της γείτονος.
Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι οι εν λόγω συμφωνίες, εφ' όσον τεθούν σε εφαρμογή, θα συμβάλουν καθοριστικά, μεσοπρόθεσμα, στην ουσιαστική βελτίωση των σχέσεων των δυο χωρών, οι οποίες, από καταβολής ελληνικού κράτους, είναι εξαιρετικά ευμετάβλητες και, κατά κανόνα, τεταμένες.
Αυτή είναι η θετική πλευρά της ελληνοτουρκικής συνόδου, για την επιτυχία της οποίας τα υπουργεία εξωτερικών των δυο χωρών, είχαν κάνει δουλειά μυρμηγκιού τα τελευταία χρόνια.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες η υπογραφή αυτού του πακέτου συμφωνιών θα σήμαινε τον άτυπο ενταφιασμό της τυχοδιωκτικής πολιτικής, που έχει εκπονηθεί από τους Ηρακληδείς του Αντώνη Σαμαρά, το Χρύσανθο Λαζαρίδη και το Φαήλο Κρανιδιώτη, και έχει ανακοινωθεί, παρά την έντονη αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών, από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό: τη μονομερή ανακήρυξη ΑΟΖ στο Αιγαίο.
Δυστυχώς για τον Αντώνη Σαμαρά η εξωτερική πολιτική είναι αυτό ακριβώς που ήταν για τον Ανδρέα Παπανδρέου και για τον Κώστα Καραμανλή: μια πασαρέλα στην οποία μπορεί ο εκάστοτε Πρωθυπουργός να επιδίδεται σε φτηνιάρικα επικοινωνιακά τεχνάσματα προς χάριν βραχυπρόθεσμων στόχων εσωτερικής πολιτικής. Και στην οποία επιτρέπεται να λέει και να ξελέει δυο φορές το μήνα.
Και η παγερή υποδοχή που επιφύλαξε η ελληνική πλευρά σε δυο, επί της αρχής ορθότατες, προτάσεις του Ερντογάν δεν επιτρέπει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Η πρώτη από αυτές αφορούσε το ζήτημα της οριοθέτησης του Αιγαίου. Η δεύτερη το Κυπριακό.
Η πρόταση του Τούρκου πρωθυπουργού, για αναζήτηση λύσης στο Αιγαίο με κερδισμένες και τις δυο χώρες έχει ώς σύμμαχο την κοινή λογική. Η εξεύρεση τέτοιας λύσης προϋποθέτει ότι και τα δυο μέρη ξέρουν τι επιθυμούν, έχουν συναίσθηση του συσχετισμού δυνάμεων, έχουν μια σαφή στρατηγική για τους στόχους τους και είναι αποφασισμένα για συμβιβασμούς. Η επίτευξη μιας λύσης με κερδισμένες και τις δυο χώρες δεν είναι εύκολη και σίγουρα θα απαιτήσει μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις.
Το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα, θεωρούμε - ιδεοληπτικά, διότι από πουθενά δεν προκύπτει κάτι τέτοιο - το Αιγαίο ελληνική θάλασσα και, κατά συνέπεια, οποιαδήποτε λύση δεν περιέχει αυτή την παραδοχή εκλαμβάνεται ως οδυνηρή ήττα. Αυτό το γνωρίζει πολύ καλά ο Αντώνης Σαμαράς και είναι αποφασισμένος να το εκμεταλλευτεί στο έπακρο για εσωτερική κατανάλωση.
Ορθή, επί της αρχής, ήταν και η τοποθέτηση του Τούρκου Πρωθυπουργού ότι για την επίλυση του Κυπριακού προϋποτίθεται η κατ' αρχή συμφωνία της Ελλάδας και της Τουρκίας. Κι αυτό όχι μόνο γιατί θεσμικά, οι δυο χώρες, ως εγγυήτριες δυνάμεις μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχουν βαρύνοντα λόγο αν αποφασίσουν να γίνουν από μέρος του προβλήματος μέρος της λύσης, αλλά και γιατί οι δυο χώρες, τα τελευταία 60 χρόνια, κατέστησαν την ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή κοινότητα αντιστοίχως σημαιοφόρους των αντίστοιχων εθνικισμών και επεκτατισμών.
Το πρόβλημα, και πάλι για την Ελλάδα είναι ότι η παραδοχή ισότιμου ρόλου στους Τουρκοκύπριους εκλαμβάνεται από εμάς ως εθνική καταστροφή.
Και στο ζήτημα του Αιγαίου και στο Κυπριακό οι ελληνικές απόψεις είναι εντελώς ανελαστικές και γι' αυτό στερούνται διεθνούς πολιτικού ερείσματος. Είναι όμως απόψεις της μεγάλης πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας κι αυτό ακριβώς επιδιώκει να εκμεταλλευτεί ο Αντώνης Σαμαράς προκειμένου να συγκαλύψει την απόλυτη αποτυχία του στο εσωτερικό μέτωπο.
Στις επόμενες εβδομάδες η ελληνική κυβέρνηση θα κληθεί να απολύσει άμεσα 12.500 δημόσιους υπαλλήλους και να μειώσει και πάλι το βασικό μισθό στον ιδιωτικό τομέα. Μέτρα τα οποία, είτε κανείς συμφωνεί είτε διαφωνεί με αυτά είναι σαφές ότι θα προκαλέσουν κοινωνική αναταραχή, που μόνο μέσα σε συνθήκες ελληνοτουρκικής κρίσης μπορεί να αποφευχθεί.
Για όλους αυτούς τους λόγους υπάρχει σοβαρός κίνδυνος οι πολύ χρήσιμες, από οικονομική άποψη ελληνοτουρκικές συμφωνίες της Κωνσταντινούπολης να μείνουν κενό γράμμα. Δε θα είναι η πρώτη φορά άλλωστε που κάποια ελληνοτουρκική συμφωνία έχει αυτή την τύχη.
Γιάννης Χρυσοβέργης
Σημ: Οι μόνες μεταπολλιτευτικές ελληνικές κυβερνήσεις που είχαν αυτοτελή εξωτερική πολιτική ήταν αυτές του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Κώστα Σημίτη. Η πρώτη πέτυχε την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, κι η δεύτερη την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη. Και το πρώτο και, κυρίως, το δεύτερο, ήταν αιτήματα της μεγάλης πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αν και προσπάθησε να ασκήσει αυτοτελή εξωτερική πολιτκή, υποχώρησε κάτω από την πίεση της αντιπολίτευσης των Ανδρέα Παπανδρέου και Αντώνη Σαμαρά. Όσο για τις κυβερνήσεις Γιώργου Παπανδρέου και Γιώργου Ράλλη, απλώς δεν άσκησαν εξωτερική πολιτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου