Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η κοινωνία χειροκροτάει την κατασκευή τείχους στα σύνορα για την «αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης», μιας πιπίλας στα στόματα δεξιών και αριστερών καφενόβιων πολιτικολογούντων. Χωρίς κανείς να λαμβάνει υπ'όψιν του ότι τις ίδιες λύσεις έχουν μετέλθει οι ΗΠΑ εδώ και 15 χρόνια, τα σύνορα με το Μεξικό όμως είναι τρύπια σα γραβιέρα. Χωρίς κανείς να λαμβάνει υπ'όψιν του ότι καμιά ανθρώπινη ύπαρξη δεν είναι «λαθραία». Και χωρίς κανείς να λαμβάνει υπ'όψιν του ότι, το φαινόμενο που ξεκίνησε πριν δυο δεκαετίες και κάθε χρόνο εντείνεται, είναι μονάχα το πρελούδιο μιας ακόμα «μεγάλης μετανάστευσης των λαών». Που στο παρελθόν γκρέμισε δυο κραταιές ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες: τη Δυτική και την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Κι ότι λόγω της σοβαρότητάς του απαιτεί σύνθετες κι ακριβές λύσεις, όχι ανέξοδες συνθηματολογίες.
Πανευτυχής ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη ανακοίνωσε την κατασκευή ενός φράχτη κατά μήκος των χερσαίων συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας για την αντιμετώπιση της «λαθρομετανάστευσης». Κι ενώ η κοινωνία χειροκροτάει, ΝΔ και ΚΚΕ κάνουν την πάπια, το ΛΑΟΣ ζητάει να στηθούν και πολυβόλα (βλ. σχετικές δηλώσεις του Κοραντή) και ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει «εδώ και τώρα άμεση νομιμοποίηση όλων των μεταναστών». Με την ουσία όμως κανείς δεν ασχολείται. Κι αυτή είναι πως την ίδια μέθοδο εφαρμόζουν εδώ και 15 χρόνια οι ΗΠΑ. Κι η «λαθρομετανάστευση» δεν έχει μειωθεί. Το αντίθετο συμβαίνει. Ποιος λοιπόν ο λόγος της προσφυγής μιας πανάκριβης κι αποδειγμένα αναποτελεσματικής αντιμετώπισης του ζητήματος της μετανάστευσης; Δυο είναι οι εύλογες απαντήσεις και πιθανότατα ισχύουν και οι δυο ταυτόχρονα. Πρώτον, να ξεχάσει η κοινωνία τις μειώσεις των μισθών και δεύτερον να κερδίσει κάποια μεγάλη κατασκευαστική εταιρεία ένα παχυλό συμβόλαιο.
Όμως το πρόβλημα υπάρχει και κανείς δε δικαιούται να το παραγνωρίζει. Και θα συνεχίσει να εντείνεται. Ποιοι είναι αυτοί οι «λαθρομετανάστες»; Είναι ασυνόδευτα παιδιά που έφυγαν 9 και 10 χρονών από το Αφγανιστάν με τα πόδια για να γλυτώσουν από τον πόλεμο, είναι γυναίκες με μωρά στην αγκαλιά από τη Σομαλία και το Σουδάν, που προσπαθούν να γλυτώσουν από τους φανατικούς ισλαμιστές, είναι νέοι άνθρωποι από τη Λωρίδα της Γάζας που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον αργό θάνατο στον οποίο τους έχουν καταδικάσει Ισραήλ και Χαμάς, είναι Πακιστανοί οικογενειάρχες που προσπαθούν να στείλουν ένα κομμάτι ψωμί στις οικογένειές τους. Και σ' αυτούς θα προστεθούν σύντομα τα θύματα της πείνας και της έλλειψης πόσιμου νερού που θα προκαλέσει σε πλήθος χωρών η κλιματική αλλαγή, ακόμα κι αν καταφέρουμε να την περιορίσουμε στο πλαίσιο που έχει τεθεί από το Πρωτόκολλο του Κυότο. Είναι με δυο λόγια απελπισμένοι άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα να χάσουν και γι αυτό τίποτα δε θα τους εμποδίσει.
Αυτή την τρομερή πραγματικότητα καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και μέχρι τώρα το μόνο που κάνει είναι να κλείνει τα σύνορα. Όμως ακριβώς επειδή οι άνθρωποι που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε με τείχη του αίσχους είναι απελπισμένοι και θα γίνονται κάθε μέρα περισσότεροι, η αντιμετώπισή τους με στρατιωτικά μέσα είναι ανέφικτη. Το αποδεικνύει περίτρανα η ευρωπαϊκή ιστορία. Η μετανάστευση των γερμανικών φύλων προς τη Δυτική Ευρώπη τον 4ο μ.Χ. αιώνα, προκάλεσε την κατάρρευση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η μετανάστευση των τουρκικών φύλων στη Μέση Ανατολή και στη Μικρά Ασία προκάλεσε την κατάρρευση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Υπάρχει κι ένα τρίτο, λιγότερο γνωστό, ιστορικό παράδειγμα. Η επιτυχής διαχείριση της μετανάστευσης των σλαβικών φύλων στα Βαλκάνια από την ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η οποία δε φείσθηκε πόρων προκειμένου να τους εκχριστιανίσει και να τους βοηθήσει να συγκροτήσουν κρατικές οντότητες στις παρυφές της επιτρέποντας παράλληλα την ελεγχόμενη μετανάστευσή τους και σε εδάφη της Αυτοκρατορίας.
Η αντιμετώπιση του νέου αυτού κύματος μετανάστευσης που προαναγγέλλεται στην Ευρώπη απαιτεί ένα σύνολο μη κατασταλτικών συμπληρωματικών μεταναστευτικών πολιτικών.
Πρώτον μια ενιαία πολιτική χορήγησης ασύλου. Είναι αδιανόητο να μη χορηγείται άσυλο και προστασία σε ασυνόδευτους ανήλικους και σε γυναίκες με μωρά παιδιά, απ' όπου κι αν προέρχονται. Είναι αδιανόητο να μη χορηγείται άσυλο σε ανθρώπους που έρχονται από εμπόλεμες χώρες.
Ταυτόχρονα επιβάλλεται μια γενναιόδωρη υποδοχή αυτών που έρχονται για να ξεφύγουν από τη φτώχεια, χωρίς οι χώρες τους να είναι εμπόλεμες. Στους ανθρώπους αυτούς πρέπει να προσφερθεί η δυνατότητα να ασκήσουν ένα επάγγελμα που θα τους εξασφαλίζει μια αξιοπρεπή ζωή στον τόπο τους. Πρέπει να τους προσφερθεί η εκμάθηση του επαγγέλματος και τα μέσα να ξεκινήσουν την άσκησή του στον τόπο προέλευσής τους. Κι από κοντά να υπάρχει εξασφαλισμένη επαγγελματική συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη.
Όλα αυτά απαιτούν πολύμορφες και πολύπλοκες πολιτικές υποδοχής, συνεργασίες με τρίτες χώρες, λεπτομερή παρακολούθηση των μεταναστευτικών τάσεων και συνεχή εκπόνηση σχεδίων διαχείρισής τους στο πλαίσιο του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Βεβαίως όλα αυτά δε μπορούν να γίνουν σε εθνικό επίπεδο. Η απάντηση αυτή ή θα είναι ευρωπαϊκή ή δε θα υπάρξει. Αν όμως δεν υπάρξει η μοίρα της Ευρώπης είναι προδιαγεγραμμένη. Θα είναι αυτή των δυο Ρωμαϊκών Αυτοκρατοριών.
Πανευτυχής ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη ανακοίνωσε την κατασκευή ενός φράχτη κατά μήκος των χερσαίων συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας για την αντιμετώπιση της «λαθρομετανάστευσης». Κι ενώ η κοινωνία χειροκροτάει, ΝΔ και ΚΚΕ κάνουν την πάπια, το ΛΑΟΣ ζητάει να στηθούν και πολυβόλα (βλ. σχετικές δηλώσεις του Κοραντή) και ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει «εδώ και τώρα άμεση νομιμοποίηση όλων των μεταναστών». Με την ουσία όμως κανείς δεν ασχολείται. Κι αυτή είναι πως την ίδια μέθοδο εφαρμόζουν εδώ και 15 χρόνια οι ΗΠΑ. Κι η «λαθρομετανάστευση» δεν έχει μειωθεί. Το αντίθετο συμβαίνει. Ποιος λοιπόν ο λόγος της προσφυγής μιας πανάκριβης κι αποδειγμένα αναποτελεσματικής αντιμετώπισης του ζητήματος της μετανάστευσης; Δυο είναι οι εύλογες απαντήσεις και πιθανότατα ισχύουν και οι δυο ταυτόχρονα. Πρώτον, να ξεχάσει η κοινωνία τις μειώσεις των μισθών και δεύτερον να κερδίσει κάποια μεγάλη κατασκευαστική εταιρεία ένα παχυλό συμβόλαιο.
Όμως το πρόβλημα υπάρχει και κανείς δε δικαιούται να το παραγνωρίζει. Και θα συνεχίσει να εντείνεται. Ποιοι είναι αυτοί οι «λαθρομετανάστες»; Είναι ασυνόδευτα παιδιά που έφυγαν 9 και 10 χρονών από το Αφγανιστάν με τα πόδια για να γλυτώσουν από τον πόλεμο, είναι γυναίκες με μωρά στην αγκαλιά από τη Σομαλία και το Σουδάν, που προσπαθούν να γλυτώσουν από τους φανατικούς ισλαμιστές, είναι νέοι άνθρωποι από τη Λωρίδα της Γάζας που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον αργό θάνατο στον οποίο τους έχουν καταδικάσει Ισραήλ και Χαμάς, είναι Πακιστανοί οικογενειάρχες που προσπαθούν να στείλουν ένα κομμάτι ψωμί στις οικογένειές τους. Και σ' αυτούς θα προστεθούν σύντομα τα θύματα της πείνας και της έλλειψης πόσιμου νερού που θα προκαλέσει σε πλήθος χωρών η κλιματική αλλαγή, ακόμα κι αν καταφέρουμε να την περιορίσουμε στο πλαίσιο που έχει τεθεί από το Πρωτόκολλο του Κυότο. Είναι με δυο λόγια απελπισμένοι άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα να χάσουν και γι αυτό τίποτα δε θα τους εμποδίσει.
Αυτή την τρομερή πραγματικότητα καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και μέχρι τώρα το μόνο που κάνει είναι να κλείνει τα σύνορα. Όμως ακριβώς επειδή οι άνθρωποι που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε με τείχη του αίσχους είναι απελπισμένοι και θα γίνονται κάθε μέρα περισσότεροι, η αντιμετώπισή τους με στρατιωτικά μέσα είναι ανέφικτη. Το αποδεικνύει περίτρανα η ευρωπαϊκή ιστορία. Η μετανάστευση των γερμανικών φύλων προς τη Δυτική Ευρώπη τον 4ο μ.Χ. αιώνα, προκάλεσε την κατάρρευση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η μετανάστευση των τουρκικών φύλων στη Μέση Ανατολή και στη Μικρά Ασία προκάλεσε την κατάρρευση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Υπάρχει κι ένα τρίτο, λιγότερο γνωστό, ιστορικό παράδειγμα. Η επιτυχής διαχείριση της μετανάστευσης των σλαβικών φύλων στα Βαλκάνια από την ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η οποία δε φείσθηκε πόρων προκειμένου να τους εκχριστιανίσει και να τους βοηθήσει να συγκροτήσουν κρατικές οντότητες στις παρυφές της επιτρέποντας παράλληλα την ελεγχόμενη μετανάστευσή τους και σε εδάφη της Αυτοκρατορίας.
Η αντιμετώπιση του νέου αυτού κύματος μετανάστευσης που προαναγγέλλεται στην Ευρώπη απαιτεί ένα σύνολο μη κατασταλτικών συμπληρωματικών μεταναστευτικών πολιτικών.
Πρώτον μια ενιαία πολιτική χορήγησης ασύλου. Είναι αδιανόητο να μη χορηγείται άσυλο και προστασία σε ασυνόδευτους ανήλικους και σε γυναίκες με μωρά παιδιά, απ' όπου κι αν προέρχονται. Είναι αδιανόητο να μη χορηγείται άσυλο σε ανθρώπους που έρχονται από εμπόλεμες χώρες.
Ταυτόχρονα επιβάλλεται μια γενναιόδωρη υποδοχή αυτών που έρχονται για να ξεφύγουν από τη φτώχεια, χωρίς οι χώρες τους να είναι εμπόλεμες. Στους ανθρώπους αυτούς πρέπει να προσφερθεί η δυνατότητα να ασκήσουν ένα επάγγελμα που θα τους εξασφαλίζει μια αξιοπρεπή ζωή στον τόπο τους. Πρέπει να τους προσφερθεί η εκμάθηση του επαγγέλματος και τα μέσα να ξεκινήσουν την άσκησή του στον τόπο προέλευσής τους. Κι από κοντά να υπάρχει εξασφαλισμένη επαγγελματική συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη.
Όλα αυτά απαιτούν πολύμορφες και πολύπλοκες πολιτικές υποδοχής, συνεργασίες με τρίτες χώρες, λεπτομερή παρακολούθηση των μεταναστευτικών τάσεων και συνεχή εκπόνηση σχεδίων διαχείρισής τους στο πλαίσιο του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Βεβαίως όλα αυτά δε μπορούν να γίνουν σε εθνικό επίπεδο. Η απάντηση αυτή ή θα είναι ευρωπαϊκή ή δε θα υπάρξει. Αν όμως δεν υπάρξει η μοίρα της Ευρώπης είναι προδιαγεγραμμένη. Θα είναι αυτή των δυο Ρωμαϊκών Αυτοκρατοριών.
3 σχόλια:
Γιάννη, πολύ καλό άρθρο. Προσθέτω και την πληροφορία που μου έδωσε
η Ελεάνα Ιωαννίδου που πήγε πρόσφατα στον Εβρο, πως και η τοπική κοινωνία είναι αντίθετη στον φράχτη, τόσο για τους λόγους που αναφέρεις, όσο και γιατί θεωρούν πως και στα χωριά τους θα δημιουργήσει πρόβλημα.
Γ.Βλοντάκης
Για το πώς σκέφτεται η τοπική κοινωνία στον Έβρο δεν έχω καμια πληροφόρηση, όμως οι δημοσκοπήσεις δείχνουν να εγκρίνεται η ανέγερση του τείχους από το 60 ως 80 τοις εκατό των πολιτών της χώρας. Αν είναι έτσι, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια αντιδράσεων απέναντι στις κυβερνητικές επιλογές.
Εκεί νομίζω που θα πρέπει να δοθεί η μάχη, τόσο σε διπλωματικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κινήσεων πολιτών, είναι στο να αναθεωρηθεί η συνθήκη του Δουβλίνου που προβλέπει εγκλωβισμό των αιτούντων άσυλο στην άμεση χώρα υποδοχής, ώστε να αποκατασταθεί μια ισοκατανομή προσφύγων σε όλες τις χώρες της ΕΕ και να μην επιβαρύνεται υπέρμετρα η Ελλάδα με την Ιταλία και την Ισπανία. Ένα τέτοιο αίτημα μου φαίνεται ώριμο και μπορεί να γίνει απόδεκτο από την κοινή γνώμη και από κυβερνήσεις.
Γιώργος
Όσο κι αν φαίνεται μουρλό, σημαντικό ρόλο στην ασφυκτική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί για τους πρόσφυγες παίζει το πλαίσιο χορήγησης ασύλου στην Ελλάδα. Δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων περιμένουν επί χρόνια, με μια προσωρινή ροζ κάρτα που ανανεώνεται πάντα εκπρόθεσμα, μια απάντηση στο αίτημά τους για άσυλο.
Πέραν αυτού όμως, σωστά θέτεις Γιώργο το ζήτημα της αναθεώρησης της συνθήκης του Δουβλίνου. Ούτε κι αυτό όμως αρκεί, καθώς και πάλι είναι απαραίτητο να εκπονηθεί μια ευρωπαϊκή μετανανστευτική πολιτική, η οποία θα απορροφά ένα μέρος του κύματος της μετανάστευσης και θα προσφέρει στους υπόλοιπους - σε όσους δεν προέρχονται από εμπόλεμες χώρες και δεν έχουν να αντιμετωπίσουν πολιτικές διώξεις - τις δυνατότητες (εκμάθηση επαγγέλματος, χρηματοδότηση κ.λ.π)ώστε να τεθούν μέσω αυτών οι βάσεις για μια συνολικότερη ευημερία στις χώρες προέλευσης.
Γιάννης Χρυσοβέργης
Δημοσίευση σχολίου