Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2011

Βίκτορ Ορμπάν: από την κομμουνιστική νομενκλατούρα στο τιμόνι της Ευρώπης


Κέρδισε τις εκλογές με 53%, ποσοστό που του επέτρεψε τον έλεγχο των δυο τρίτων της Βουλής. Μέσα σε επτά μήνες τροποποίησε δέκα φορές το Σύνταγμα της Ουγγαρίας, κατήγγειλε τη διεθνή συνθήκη που καθορίζει τα σύνορα της χώρας, συγκρούστηκε με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επέβαλε πλήθος φόρων σε τράπεζες και ξένες επιχειρήσεις, θέσπισε τον ασφυκτικό έλεγχο της δικαστικής εξουσίας και των ΜΜΕ από το κόμμα του. Για το Βίκτορ Ορμπάν ο λόγος, τον αμφιλεγόμενο Πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, που την 1η Ιανουαρίου ανέλαβε τα ηνία της εξάμηνης προεδρίας της ΕΕ, εν μέσω αμφιβολιών για την ικανότητά του να διαχειριστεί το πλήθος των κρίσιμων ζητημάτων που πρέπει να διευθετηθούν.
Παιδί της «κομμουνιστικής αριστοκρατίας»
Ο γεννημένος το 1963 Βίκτορ Ορμπάν, παρακολούθησε, σύμφωνα με την επίσημη βιογραφία του, στο λύκειο μαθήματα αγγλικής γλώσσας και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης. Τόσο το δικαίωμα εκμάθησης της αγγλικής γλώσσας όσο και οι νομικές σπουδές ήταν, στο κομμουνιστικό καθεστώς, προνόμια των παιδιών των υψηλόβαθμων στελεχών του κόμματος και των απόλυτα πιστών στην κομματική ηγεσία στελεχών της Κομμουνιστικής Νεολαίας.
Έχοντας αντιληφθεί το πνεύμα των καιρών αποστασιοποιείται από το Κομμουνιστικό Κόμμα και το 1988 είναι ιδρυτικό μέλος της Συμμαχίας των Νέων Δημοκρατών (FIDESZ). Η ανάρρησή του στην κομματική ηγεσία το Μάιο του 1993, σηματοδοτεί τη μετάλλαξη του κόμματος από φιλελεύθερο σε συντηρητικό εθνικιστικό.
Εξελέγη για πρώτη φορά Πρωθυπουργός το 1998. Επί πρωθυπουργίας του η Ουγγαρία έγινε μέλος του ΝΑΤΟ, οι επιδόσεις του όμως στην οικονομία δεν ήταν λαμπρές, με αποτέλεσμα την ήττα στην εκλογική αναμέτρηση του 2002. Λίγους μήνες αργότερα εξελέγη αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες).
Σαρωτικές εκλογές στην Ουγγαρία
Η πρώτη του ενέργεια ευθύς μόλις κέρδισε τις εκλογές του Απριλίου 2010 ήταν να περάσει ψήφισμα από την ουγγρική Βουλή με το οποίο καταγγέλλονταν η Συνθήκη του Τριανόν, του 1920, που καθορίζει τα σύνορα της χώρας, και παρέχονταν η ουγγρική ιθαγένεια σε οποιοδήποτε ουγγρικής καταγωγής πολίτη άλλης χώρας. Η ενέργεια αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις της Ρουμανίας και, κυρίως, της Σλοβακίας, όπου ζει μια πολυάριθμη ουγγρική μειονότητα.
Ο επόμενος στόχος της κυβέρνησης Ορμπάν ήταν το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας. Με συνταγματική μεταρρύθμιση άλλαξε ο τρόπος εκλογής των μελών του, με τρόπο που να επιτρέπει τον απόλυτο έλεγχο του δικαστηρίου από το κυβερνόν κόμμα.
Στη συνέχεια απέρριψε το πρόγραμμα λιτότητας που είχε επιβληθεί στη χώρα σε αντάλλαγμα ενός δανείου 20 δισεκατομμυρίων ευρώ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο(ΔΝΤ) το 2008. Η ενέργειά του αυτή οδήγησε σε κρίση τις σχέσεις της Ουγγαρίας με το διεθνή οργανισμό και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μικτή αντιπροσωπεία ΔΝΤ – ΕΕ προσπαθούσε επί μέρες να συναντήσει το νεοεκλεγέντα Πρωθυπουργό, ο οποίος τους παρέπεμπε στον υπουργό Οικονομικών του. Αποτέλεσμα του ναυαγίου των διαπραγματεύσεων ήταν η αναστολή χορήγησης των δόσεων του δανείου και η απότομη η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης.
Προκειμένου να αντικαταστήσει τα απολεσθέντα έσοδα η κυβέρνηση του Ορμπάν επέβαλε έκτακτες φορολογίες με αναδρομική ισχύ από την αρχή του 2010 στις τράπεζες, στις ασφαλιστικές εταιρείες, στις εταιρείες ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, καθώς και στις εταιρείες λιανεμπορίου. Φορολογία που προκάλεσε την απότομη πτώση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων και την ανοιχτή σύγκρουση του Βίκτορ Ορμπάν με τον Πρόεδρο της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας..
Κι ενώ επισήμως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί τα τεκταινόμενα χωρίς να αντιδρά, δεκαπέντε μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες αποφάσισαν να προσφύγουν, στις αρχές Δεκεμβρίου, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της Ουγγαρίας.
Τελευταίος, αλλά όχι έσχατος, στόχος του Βίκτορ Ορμπάν ήταν τα ΜΜΕ. Με νόμο που τίθεται σε ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2011, συγκροτείται αρχή εποπτείας των ΜΜΕ με ασαφείς αρμοδιότητες, αλλά σαφέστατες διαθέσεις φίμωσης των μη αρεστών στην κυβέρνηση μέσων.
Μια δύσκολη προεδρία
Από την 1η Ιανουαρίου η Ουγγαρία ανέλαβε την εξάμηνη προεδρία της ΕΕ. Ο Βίκτορ Ορμπάν καλείται να επιδείξει διαπραγματευτικές ικανότητες, καθώς, σύμφωνα με την απόφαση της Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου, πρέπει να τροποποιηθεί η Συνθήκη της Λισσαβώνας, προκειμένου να καταστεί δυνατή η συγκρότηση του μόνιμου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης. Και, μολονότι ο μηχανισμός αυτός αφορά μόνο τα Κράτη της Ευρωζώνης, η τροποποίηση της Συνθήκης πρέπει να έχει κυρωθεί από το σύνολο των 27 Κρατών-μελών μέχρι τον προσεχή Μάρτιο. Θα μπορέσει άραγε ο Βίκτορ Ορμπάν να επιδείξει αυτό που ποτέ δεν επέδειξε στη μέχρι σήμερα πολιτική σταδιοδρομία του; Σύνεση, ευελιξία και πειθώ; Έχει τη δυνατότητα να κατανοήσει τη σημασία του διακυβεύματος; Η διακυβέρνηση της Ουγγαρίας το τελευταίο επτάμηνο γεννά εύλογες αμφιβολίες.

Γιάννης Χρυσοβέργης

Δεν υπάρχουν σχόλια: