Παρότι τα μέσα ενημέρωσης δεν αναφέρθηκαν σχετικά, ούτε ακόμα και το «αντιεξουσιαστικό» indymedia μπήκε στον κόπο να να μιλήσει για την εκδήλωση, η συζήτηση που έγινε σήμερα το πρωί στο αμφιθέατρο ΜΑΧ (Πολυτεχνείο), με κύριο ομιλητή τον Σλαβόι Ζίζεκ και δευτερομιλητή τον Κώστα Δουζίνα, είχε μεγάλη ανταπόκριση από πλευράς προσέλευσης κόσμου.
Ο Σλοβένος φιλόσοφος Ζίζεκ, που διδάσκει σε αγγλοσαξονικά πανεπιστήμια, μίλησε για την οικονομική κρίση στην Ευρώπη και για τις «τερατογενέσεις» που μπορεί αυτή να προκαλέσει (κατεδάφιση της κοινωνικής πρόνοιας, ξενοφοβία, θρησκευτικός φονταμενταλισμός, ροπή προς τον ολοκληρωτισμό). Και η αναφορά στα «τέρατα» παραπέμπει στην αρθρογραφία του Γκράμσι κατά τα πρώτα χρόνια μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που διέβλεπε τα επερχόμενα δεινά που θα έπλητταν τους λαούς της Ευρώπης.
Με αυτήν την αναφορά στον Γκράμσι σας προϊδεάζω για το πολιτικό στίγμα του ομιλητή. Αυτοπροσδιορίζεται ως κομμουνιστής και προβάλλει το πρόταγμα της οικοδόμησης του «δημοσίου» (common, όπως το αποκαλεί ο ίδιος, παραπέμποντας στον όρο communism). Για τον ομιλητή, κεντρικό αίτημα είναι ο δημόσιος χαρακτήρας αγαθών, υπηρεσιών και φυσικών πόρων, στα οποία δικαιούνται πρόσβασης όλοι οι άνθρωποι, με ίσους όρους και χωρίς διακρίσεις. Γύρω από αυτό το αίτημα στράφηκε η ομιλία του τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι η πορεία της ανθρωπότητας δεν είναι ιστορικά προδιαγεγραμμένη αλλά διαμορφώνεται από τις πρωτοβουλίες και τη δράση των κοινωνικών υποκειμένων.
Δεν θεωρώ σκόπιμο να σταθώ περισσότερο στα λεγόμενά του. Να πω μόνο ότι κατά την ομιλία του αναφέρθηκε στον πρώιμο Μαρξ, στον Λένιν, στον Γκράμσι, στον Καντ, στον Ντελέζ, στον Γκουαταρί και στον Μπαντιού. Και αυτές οι αναφορές διανθίστηκαν με ανέκδοτα και αστεία σχόλια που πιστεύω πως τον έκαναν να κερδίσει το ακροατήριό του (κρίνοντας εξ ιδίων).
Ως διανοητής μου έδωσε την εντύπωση ότι δεν έχει να πεί κάτι καινούργιο που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον μου για να μελετήσω το έργο του. Το δίχως άλλο όμως, είναι ένας χαρισματικός ομιλητής που θα σε βάλει στον πειρασμό να σκεφτείς κάποια πράγματα και να του θέσεις ερωτήματα. Κάποιοι φίλοι μου μάλιστα τον έχουν περί πολλού και διαβάζουν μανιωδώς κείμενά του, που είναι αναρτημένα στο διαδίκτυο. Στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει μέχρι τώρα ένα μόνο βιβλίο του, που μου διαφεύγει ο τίτλος.
Έχω ακούσει πως στο yahoo υπάρχουν βιντεοσκοπημένες διαλέξεις του. Αν θέλετε να πάρετε μια γεύση από τον χειμαρώδη λόγο του, μπείτε στον κόπο να τις αναζητήσετε.
Ο Σλοβένος φιλόσοφος Ζίζεκ, που διδάσκει σε αγγλοσαξονικά πανεπιστήμια, μίλησε για την οικονομική κρίση στην Ευρώπη και για τις «τερατογενέσεις» που μπορεί αυτή να προκαλέσει (κατεδάφιση της κοινωνικής πρόνοιας, ξενοφοβία, θρησκευτικός φονταμενταλισμός, ροπή προς τον ολοκληρωτισμό). Και η αναφορά στα «τέρατα» παραπέμπει στην αρθρογραφία του Γκράμσι κατά τα πρώτα χρόνια μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που διέβλεπε τα επερχόμενα δεινά που θα έπλητταν τους λαούς της Ευρώπης.
Με αυτήν την αναφορά στον Γκράμσι σας προϊδεάζω για το πολιτικό στίγμα του ομιλητή. Αυτοπροσδιορίζεται ως κομμουνιστής και προβάλλει το πρόταγμα της οικοδόμησης του «δημοσίου» (common, όπως το αποκαλεί ο ίδιος, παραπέμποντας στον όρο communism). Για τον ομιλητή, κεντρικό αίτημα είναι ο δημόσιος χαρακτήρας αγαθών, υπηρεσιών και φυσικών πόρων, στα οποία δικαιούνται πρόσβασης όλοι οι άνθρωποι, με ίσους όρους και χωρίς διακρίσεις. Γύρω από αυτό το αίτημα στράφηκε η ομιλία του τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι η πορεία της ανθρωπότητας δεν είναι ιστορικά προδιαγεγραμμένη αλλά διαμορφώνεται από τις πρωτοβουλίες και τη δράση των κοινωνικών υποκειμένων.
Δεν θεωρώ σκόπιμο να σταθώ περισσότερο στα λεγόμενά του. Να πω μόνο ότι κατά την ομιλία του αναφέρθηκε στον πρώιμο Μαρξ, στον Λένιν, στον Γκράμσι, στον Καντ, στον Ντελέζ, στον Γκουαταρί και στον Μπαντιού. Και αυτές οι αναφορές διανθίστηκαν με ανέκδοτα και αστεία σχόλια που πιστεύω πως τον έκαναν να κερδίσει το ακροατήριό του (κρίνοντας εξ ιδίων).
Ως διανοητής μου έδωσε την εντύπωση ότι δεν έχει να πεί κάτι καινούργιο που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον μου για να μελετήσω το έργο του. Το δίχως άλλο όμως, είναι ένας χαρισματικός ομιλητής που θα σε βάλει στον πειρασμό να σκεφτείς κάποια πράγματα και να του θέσεις ερωτήματα. Κάποιοι φίλοι μου μάλιστα τον έχουν περί πολλού και διαβάζουν μανιωδώς κείμενά του, που είναι αναρτημένα στο διαδίκτυο. Στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει μέχρι τώρα ένα μόνο βιβλίο του, που μου διαφεύγει ο τίτλος.
Έχω ακούσει πως στο yahoo υπάρχουν βιντεοσκοπημένες διαλέξεις του. Αν θέλετε να πάρετε μια γεύση από τον χειμαρώδη λόγο του, μπείτε στον κόπο να τις αναζητήσετε.
Γιώργος Αιμ. Σκιάνης
3 σχόλια:
Γιώργο, έχω την εντύπωση πως το common μεταφράζεται ως "κοινό"
Κώστας
Κιεγώ αυτό ήξερα, όμως ο μεταφραστής επέμεινε να το αποδώσει ως "δημόσιο", θέλοντας προφανώς να τονίσει το αίτημα για δημόσια παιδεία, υγεία κλπ. Θα μπορούσε να είναι αποδεκτή μια τέτοια απόδοση, αν θεωρήσουμε ότι η έννοια του "δημοσίου" δεν παραπέμπει στην κρατική ιδιοκτησία αλλά στην κοινοκτημοσύνη.
Γιώργος
Νομίζω Γιώργο ότι με την απάντησή σου στον Κώστα έθιξες τον πυρήνα της ιδεολογικής στρέβλωσης, η οποία όμως συνιστά την πεμπτουσία της ιδεολογιας της ελληνικής Αριστεράς.
Το «δημόσιο» ταυτίζεται με το «κρατικό». Κι αν το ΚΚΕ είναι ο σημαιοφόρος αυτού του ιδεολογήματος, που έχει τις ρίζες του στον ασιατικό τρόπο παραγωγής,τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε ότι συνιστά και ιδεολογικό πυλώνα όλων ανεξαιρέτως των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, μηδέ της «Ρόζας» εξαιρουμένης.
Κι αυτή η στρέβλωση είναι που δεν επέτρεψε στην ελληνική Αριστερά να δημιουργήσει - με εξαίρεση την ΕΑΜική περίοδο - παράλληλες κοινωνικές δομές, οι οποίες θα δίνουν κι ένα στίγμα του κοινωνικού της οράματος. Γιατί από τη στιγμή που ταυτίζεις το δημόσιο αγαθό με την κρατική ιδιοκτησία, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να ελέγξεις το Κράτος.
Γιάννης Χρυσοβέργης
Δημοσίευση σχολίου