Ανοιχτή επιστολή στον Α. Μανιτάκη

Αντιγράφω από το protagon.gr ένα ενδιαφέρον κείμενο της Ελεάννας Ιωαννίδου, δικηγόρου και μέλους την Πανελλαδικής Γραμματείας των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ

Γιάννης Χρυσοβέργης

 

Κύριε καθηγητά,

Σας απευθύνω αυτή την επιστολή λίγο μετά την ανάγνωση των προγραμματικών σας δηλώσεων στη Βουλή. Σήμερα αναγνώρισα το πάθος και τη λάμψη στα μάτια του δασκάλου μου, ίδια με την λάμψη που είχατε όταν μας διδάσκατε τη δύναμη και την ευθύνη των πολιτών σε μια δημοκρατία, όχι μόνο στο μάθημα του συνταγματικού δικαίου, αλλά και στην κοινή μας δράση στην Ένωση Πολιτών Θεσσαλονίκης για το περιβάλλον και τον πολιτισμό. Ήρθαμε τότε πολλές φορές αντιμέτωποι με το Τέρας της Δημόσιας Διοίκησης που, κόντρα στο ρόλο που της απονέμει το Σύνταγμα, απαξιώνει τα συλλογικά αγαθά και ευνοεί υπόγεια ή ευθέως ιδιωτικά συμφέροντα, συχνά ακόμα και σε βάρος των μελλοντικών γενεών.

Γνωρίζετε καλύτερα από εμένα ότι αυτή δεν είναι η πρώτη προσπάθεια που γίνεται, για να εξορθολογιστεί το ελληνικό δημόσιο. Από το πάθος στη φωνή σας, ένιωσα ότι μιλήσατε για την ανάγκη μιας "επανάστασης" στην διοικητική διάρθρωση του Δημοσίου. Αυτό σημαίνει πως όλες οι προηγούμενες απέτυχαν. Στα διαχρονικά αίτια της αποτυχίας τέτοιων προσπαθειών, κοινός παρονομαστής είναι η απροθυμία μερίδας της δημόσιας διοίκησης να συνδράμει στην κατεύθυνση της αλλαγής. Είναι εκείνη η μερίδα της δημόσιας διοίκησης, στην οποία βασιλεύει και η διαφθορά, που εξυπηρετείται από τον γραφειοκρατικό χαρακτήρα, την πολυνομία και την αναποτελεσματικότητά της. Πολλούς από αυτούς τους υπαλλήλους, που είναι και μέρος του πραγματικού προσώπου του πελατειακού πολιτικού συστήματος, θα τους βρείτε στους φακέλους του Ρακιντζή, στα αρχεία του Συνηγόρου του Πολίτη, αλλά και στους φακέλους των ακυρωτικών αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας. Πίσω από κάθε παράνομη ή καταχρηστική διοικητική πράξη (από το Βατοπέδι και τους εξοπλισμούς, μέχρι την υποθαλάσσια και το Αλλατίνη, ή κάθε πλαστή σύνταξη και επίδομα), πίσω από κάθε εσκεμμένη καθυστέρηση στην ικανοποίηση ενός νόμιμου αιτήματος, πίσω από κάθε κατά το δοκούν ερμηνεία του Νόμου, βρίσκεται η υπογραφή ενός δημόσιου υπαλλήλου που παραβλέπει πως η αρμοδιότητά του πηγάζει από το Λαό και πρέπει πάντοτε να ασκείται υπέρ αυτού και μόνο.

Γνωρίζω ότι δεν ήταν μια εύκολη απόφαση να αναλάβετε αυτό το υπουργείο. Είναι δύσκολο να ασκηθεί μεταρρυθμιστική πολιτική, παρά τις εύκολες διακηρύξεις, στις οποίες μας έχει συνηθίσει το πολιτικό μας σύστημα. Η υποδοχή μιας τέτοιας πρωτοβουλίας κάθαρσης του δημόσιου τομέα, που, όπως σωστά επισημαίνατε, απαιτεί απλώς εφαρμογή του νόμου, εν πολλοίς θα κρίνει το σκόπιμο ή μη του εγχειρήματος της συμμετοχής σας στην κυβέρνηση αυτή. Γιατί όλο αυτό το σύστημα λειτούργησε με την πολιτική κάλυψη του δικομματισμού και συνέχισε ανενόχλητο να ανακυκλώνει τον εαυτό του, πίσω από τις διακηρύξεις και τα ευχολόγια.

Ήρθε η ώρα, λοιπόν, να κάνετε πράξη το συνταγματικό μάθημα για τις κυβερνήσεις συνεργασίας και να διαψεύσετε όσους θεωρούν τη συμμετοχή σας στην κυβέρνηση αυτή απώλεια και όχι κέρδος της κοινωνίας. Ήρθε η ώρα για την ουσιαστική διοικητική μεταρρύθμιση που τόσο έχουμε ανάγκη, γιατί χωρίς αυτήν, ακόμη κι αν άλλαζε αυτόβουλα κατεύθυνση η ελληνική οικονομία κόντρα στον κυβερνητικό προγραμματισμό, τα θεμέλιά της θα βρίσκονταν και πάλι μέσα σε κινούμενη άμμο και θα απειλούταν διαρκώς με κατάρρευση.

Καταλαβαίνω την ανάγκη, όπως την διατυπώσατε, να δημιουργηθεί ένα αίσθημα ασφαλείας στους δημοσίους υπαλλήλους ότι δεν θα εφαρμοστούν μαζικές οριζόντιες απολύσεις ή ανάλογα μέτρα. Είναι θεμιτό, ιδιαίτερα στην παρούσα συγκυρία, να αναζητείται η συνεργασία των δημοσίων υπαλλήλων και το αίσθημα καθησυχασμού -αλλά όχι εφησυχασμού- του κλάδου τους.

Διοικητική μεταρρύθμιση, όμως, δεν μπορεί να γίνει χωρίς να διαχωρίσουμε την ήρα από το στάρι. Γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως για όλα φταίει το αόρατο χέρι της ελληνικής ανοργανωσιάς και πως οι άνθρωποι που στελεχώνουν τη δημόσια διοίκηση δεν έχουν καμία ευθύνη για την αναποτελεσματικότητά της. Θα σήμαινε πως η ατομική αξιολόγηση που ήδη εξαγγείλατε, θα συνεχίσει να γίνεται επιφανειακά, με τις όποιες τυχόν Ε.Δ.Ε. να χάνονται στο χρονοντούλαπο της παράλληλης πειθαρχικής γραφειοκρατίας, ενώ το φαύλο σύστημα των αποσπάσεων και των μετατάξεων θα συνεχίσει να αναπαράγει κάποιους δημοσίους υπαλλήλους ως παιδιά ενός ανώτερου Θεού. Αν δεν γίνει σαφές πως η πόρτα της εξόδου είναι κοντά για τους επίορκους και τους αναποτελεσματικούς, σύντομα θα βρεθείτε στη δύσκολη θέση να σας ζητηθεί να υλοποιήσετε οριζόντια μέτρα χωρίς αξιολογικά κριτήρια, σαν την παράλογη εφεδρεία που παρόπλισε άξιους υπαλλήλους, αφήνοντας πολλούς από τους "ημετέρους" και πάλι, ως δια μαγείας, στο απυρόβλητο. Η παύση των επίορκων δημοσίων υπαλλήλων, όμως, δεν είναι καινό δαιμόνιο, ούτε συνωμοσία των εχθρών μας, για να κάμψουν την κοινωνική συνοχή. Προβλέπεται στο Σύνταγμα και τον Υπαλληλικό Κώδικα, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις που, ενώ συχνά υφίστανται, σπανίως διαπιστώνονται αρμοδίως.

Μην περιμένετε, όμως, αυτά να τα ακούσετε από τους συμβούλους σας. Ούτε από την κοινοβουλευτική αντιπολίτευση. Το πελατειακό πολιτικό σύστημα ξέρει καλά να αυτοσυντηρείται. Δεν είναι τυχαίο ότι η περσινή έκθεση Ρακιντζή έμεινε στα συρτάρια του προκατόχου σας, ούτε είναι τυχαίο πως δεν υπάρχουν στη διάθεσή σας αναλυτικά στοιχεία για τις υποθέσεις που απασχόλησαν τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές και τα διοικητικά δικαστήρια, ή για τα περιουσιακά στοιχεία υπαλλήλων σε θέσεις-κλειδιά.

Είμαι σίγουρη πως θέλετε να μην αναπαράξετε τα λάθη του παρελθόντος. Αυτό, όμως, σημαίνει πως ο δρόμος σας θα είναι δύσκολος και μοναχικός. Άλλος δρόμος, όμως, δεν υπάρχει. Μπορείτε, ωστόσο, να ξεκινήσετε από τα εύκολα: από την έκθεση του Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης για τους επίορκους υπαλλήλους του 2011, που σύντομα θα κατατεθεί στον πρωθυπουργό. Πιάστε από εκεί το νήμα και μην το αφήσετε, γιατί αλλιώς θα χαθείτε κι εσείς στη μοίρα των προκατόχων σας.Κι αυτή η απώλεια θα είναι σημαντικότερη από πολλές άλλες, γιατί δεν έχουν μείνει πια αρκετοί φορείς ελπίδας στην ελληνική κοινωνία.