Κυριακή 11 Μαρτίου 2012

ΦΟΥΚΟΥΣΙΜΑ: ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕΤΑ

Σήμερα κλείνει ένας χρόνος από την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα. 
Μιας από τις μεγαλύτερες πυρηνικές καταστροφές, που απέδειξε, για πολλοστή φορά, ότι  η πυρηνική ενέργεια ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΗΣ.
Ένα χρόνο μετά, η αποτίμηση της καταστροφής δεν είναι εφικτή, για δυο λόγους. Ο πρώτος εγκειται στο ότι δεν έχει ακόμα καταστεί εφικτή η οικονομική αποτίμηση. Κι ο δεύτερος είναι ότι κάποιες ζημιές δε μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήμα.

Τα τελευταία χρόνια το πυρηνικό λόμπι προωθούσε εντατικά τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας, ως μια «ασφαλή» και «φιλική στο περιβάλλον» λύση, που θα επέτρεπε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. 
Τα χρόνια είχαν περάσει, η φρίκη της καταστροφής του Τσέρνομπιλ είχε αρχίσει να ξεχνιέται. Μια εντατική εκστρατεία στην οποία είχαν επιστρατευτεί επιστήμονες, δημοσιογράφοι και ΜΜΕ, είχε αρχίσει να δίνει καρπούς. Ακόμα και σε πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης, μια σημαντική μερίδα των πολιτών έδειχνε πρόθυμη αν αποδεχτεί τους «ασφαλείς» πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας νέας γενιάς.
Η καταστροφή της Φουκουσίμα ισοπέδωσε όλους τους μύθους για την πυρηνική ενέργεια. Αντίθετα με τις δυο προηγούμενες μεγάλες καταστροφές, του Τσέρνομπιλ και του Θρη Μάιλ Άιλαντ, αυτή προκλήθηκε από ένα φυσικό φαινόμενο, ένα σεισμό. Το οποίο ουδείς είναι ακόμα σε θέση να προβλέψει πότε θα συμβεί, αλλά είναι βέβαιο ότι κάποια στιγμή θα συμβεί.
Ο σταθμός της Φουκουσίμα, όπως και οι άλλοι 53 πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας της χώρας, είχε φτιαχτεί με προβλέψεις αντοχής σε εξαιρετικά ισχυρούς σεισμούς, αυτό όμως δεν ήταν αρκετό.
Η αξιολόγηση της αντίδρασης της ιδιοκτήτριας του σταθμού εταιρείας TEPCO και της ιαπωνικής κυβέρνησης από μια επιτροπή εμπειρογνομώνων κατέδειξε πολλές λανθασμένες επιλογές, όπως και μια σωτήρια απόφαση του τότε Πρωθυπουργού Ναότο Καν: ο τελευταίος, πήγε το πρωί της 15ης Μαρτίου στα γραφεία της TEPCO και διέταξε να μην απομακρυνθεί το προσωπικό της εταιρείας που προσπαθούσε να διαχειριστεί την κατάσταση. Η απόφαση αυτή, που πιθανόν να καταδίκασε κάποιες δεκάδες τεχνικών του σταθμού σε αργό θάνατο, απέτρεψε αλυσιδωτές αντιδράσεις στους πυρηνικούς αντιδραστήρες που, αν είχαν συμβεί, θα είχαν υποχρεώσει σε εκκένωση του Τόκυο. 
Σε κάθε περίπτωση, σε στιγμές που οι άνθρωποι αντιδρούν κάτω από τέτοια πίεση, τα ανθρώπινα λάθη, που μπορεί να έχουν και ολέθριες συνέπειες, όπως στο Τσέρνομπιλ, είναι βέβαια.
Γεγονός είναι επίσης ότι χάρη στην άμεση απομάκρυνση των 80.000 κατοίκων σε ακτίνα 20 χιλιομέτρων από τον πυρηνικό σταθμό αποφεύχθηκαν οι μαζικοί θάνατοι από έκθεση στη ραδιενέργεια, κάτι που είχε συμβεί στο Τσέρνομπιλ.
Όμως το θαλασσινό νερό που χρησιμοποιήθηκε για την ψύξη των αντιδραστήρων κατέληξε στον Ειρηνικό, μαζί με υψηλές δόσεις πυρηνικής ενέργειας. Η ραδιενεργή σκόνη από τις εκρήξεις στους αντιδραστήρες έχει διασπαρεί επίσης στον Ειρηνικό ωκεανό. Ο βυθός, τα φύκια, τα πλαγκτόν, τα μαλάκια, τα όστρακ και τα ψάρια, έχουν μολυνθεί, μεταφέροντας τη ραδιενέργεια στην ανθρώπινη διατροφή.
Ένα χρόνο μετά, είναι αποδεκτό ότι περίπου δυο εκατομμύρια άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά προβλήματα υγείας λόγω της έκθεσής τους στη ραδιενέργεια, κι αυτή η ταλαιπωρία δεν αποτιμάται σε χρήμα.
Ένα χρόνο μετά, στα παιδιά των περιοχών πέρα από την απαγορευμένη ζώνη διαπιστώνονται αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας, καθιστώντας τα υποψήφια να προσβληθούν από καρκίνο ή να γεννήσουν παιδιά με σοβαρές γενετικές ανωμαλίες. Ούτε κι αυτό αποτιμάται σε χρήμα.
Ένα χρόνο μετά, 80.000 άνθρωποι που ζούσαν σε μια ακτίνα 20 χιλιομέτρων από το σταθμό και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους κακήν κακώς, γνωρίζουν ότι για να καθαριστεί η περιοχή από τη ραδιενέργεια θα χρειαστούν 30-40 χρόνια, με δυο λόγια έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα. Ούτε κι αυτό αποτιμάται σε χρήμα.
Μια πυρηνική καταστροφή είναι σαν ένα πόλεμο. Προκαλεί καταστροφές που κανείς δεν μπορεί να αποτιμήσει με οικονομικούς όρους. Κι αυτό κανείς δεν έχει δικαίωμα να το παίρνει στα ελαφρά.
Επίσης η Φουκουσίμα κατέδειξε, για άλλη μια φορά. ότι το πρόβλημα διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων παραμένει άλυτο. Η μετατροπή τους σε μη ραδιενεργά υλικά είναι τεχνικά ανέφικτη, ο εγκιβωτισμός τους σε μπετόν και η ταφή τους σε εγκαταλειμμένα ορυχεία και στο βυθό των ωκεανών δε μπορεί να αντέξει στη δύναμη του εγκέλαδου.
Η Φουκουσίμα απέδειξε και πάλι ότι η πυρηνική ενέργεια κοστίζει ακριβά και προκαλεί μη αντιστρεπτές καταστροφές. Που με μαθηματική ακρίβεια συμβαίνουν. 


Γιάννης Χρυσοβέργης

Δεν υπάρχουν σχόλια: