Penny Lane

Είδα στο διαδίκτυο ότι αυτές τις μέρες (συγκεκριμένα στις 9 Φεβρουαρίου), συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την πρώτη εμφάνιση των Beatles στη βορειοαμερικάνικη τηλεόραση. Μια γεύση από την ατμόσφαιρα αυτού του συμβάντος, που σηματοδότησε την εισβολή της βρετανικής ποπ μουσικής στη βορειοαμερικάνικη αγορά, μπορούμε να έχουμε παρακολουθώντας το παρακάτω βιντεάκι:

http://www.youtube.com/watch?v=jPXceNlOjY4

Το γεγονός αυτό είχε τις προεκτάσεις του πέρα από τη μουσική σκηνή της Ευρώπης και της Αμερικής. Συνέβαλε στη διαμόρφωση μιας νεανικής κουλτούρας υπέρβασης των καθιερωμένων προτύπων ζωής και αναζήτησης της ευδαιμονίας και της ελευθερίας στις προσωπικές επιλογές του καθενός, που δεν άφησε ασυγκίνητους ακόμα και ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Στο νου μου έρχεται μια ξεχασμένη ταινία του Πίτερ Σέλλερς, με τον ίδιο να υποδύεται τον ευκατάστατο σαραντάρη αστό που προσπαθεί να ξεφύγει από τη ρουτίνα της καθημερινότητας, προσεγγίζοντας νέα παιδιά με ελευθεριακή κουλτούρα και τρόπο ζωής. Και ήταν διάχυτη η αίσθηση ότι είχε φτάσει ο καιρός να ξεπεραστούν οι οδύνες και οι δυσκολίες του πρόσφατου ακόμα παγκόσμιου πολέμου και της μεταπολεμικής ανασυγκρότησης, διεκδικώντας το δικαίωμα στην απόλαυση και αναζητώντας προσωπικές διαδρομές δημιουργικότητας και ατομικής ανέλιξης, σε ένα κοινωνικό περιβάλλον ευημερίας, που στις ανεπτυγμένες χώρες εκείνης της εποχής φαινόταν δεδομένο και κατοχυρωμένο.

Αυτή η ατμόσφαιρα ενθουσιασμού και αισιοδοξίας για το μέλλον ανακόπηκε από το 1968 και μετά, όταν το πιο ριζοσπαστικοποιημένο κομμάτι της νεολαίας και των εργαζόμενων επιχείρησε την ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης και την «έφοδο στον ουρανό». Αυτό τρόμαξε όσους έβλεπαν μεν με συμπάθεια την πολιτιστική κίνηση της εποχής, αλλά δεν ήθελαν να ακούσουν για ανατροπή του κοινωνικού και οικονομικού στάτους κβο. Και η ιθύνουσα τάξη βρήκε τον τρόπο να πάρει την κατάσταση στα χέρια της, να καταργήσει κοινωνικές κατακτήσεις προηγούμενων δεκαετιών και να οδηγήσει στη φτώχεια ευρεία στρώματα του πληθυσμού, με αποκορύφωμα την κρίση που ζούμε τα τελευταία χρόνια και όλα τα δεινά που αυτή επέφερε. There is no alternative έλεγαν οι θατσερικοί απο τη δεκαετία του’80, που στην απλή νεοελληνική σημαίνει «να τελειώνουμε με τις αυταπάτες, η ευημερία και η απόλαυση είναι για τους λίγους, ενώ η ένδεια και η ανασφάλεια για τους πολλούς».

Η διέξοδος από την κρίση δεν είναι καθόλου προφανής και δεν είναι αντικείμενο συζήτησης στην παρούσα ανάρτηση. Ένα μόνο έχω να πω: η λύση ίσως να βρίσκεται μπροστά μας, ή κάτω από τη μύτη μας, μόνο που θα πρέπει να αλλάξει η οπτική μας για τα πράγματα και ο τρόπος που συγκροτούμε την αντίληψή μας για τον κόσμο που μας περιβάλλει. Σκέψεις ή εμπειρίες φαινομενικά ασύνδετες και χωρίς σημασία μπορούν να αποκτήσουν νόημα και συνοχή κάτω από μια άλλη ενοποιητική ματιά. Μήπως κάτι τέτοιο προσπαθούν να πουν  οι Beatles μέσα από τους παράξενους στίχους του Penny Lane, που ωστόσο σαν να υπαινίσσονται ότι υπάρχει μια ενδιαφέρουσα πραγματικότητα μέσα από την καθημερινή ρουτίνα; Μπορούμε να ακούσουμε το τραγούδι από τον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.youtube.com/watch?v=FHQR0w_ZvhA

Γιώργος Αιμ. Σκιάνης