Σάββατο 6 Αυγούστου 2011

Η Ενόλα και το μοιραίο λάθος της

He is the bird of ill omen.



How harsh his midnight cry!


It seems to shriek, in mournful sounds,


Death! Death!



Οι στίχοι αυτοί απαντώνται στο μυθιστόρημα της, άγνωστης σ’εμάς, Mary Young Ridenbaugh, που εκδόθηκε το 1886, με τίτλο: «Enola; or, Her fatal mistake».

Το ίδιο το βιβλίο ξεχάστηκε σύντομα, όμως το όνομα «Ενόλα» του τίτλου έμεινε στην ιστορία. Και οι παραπάνω στίχοι, που μιλούν για το πουλί των κακών οιωνών που προμηνύει το θάνατο, επαληθεύτηκαν κάπου εξήντα χρόνια μετά.

Το 1893 γεννήθηκε η Enola Gay Tibbets, που πήρε το όνομά της από τον τίτλο του μυθιστορήματος. Γιος της Ενόλα ήταν ο Paul Tibbets, αξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ, που υπήρξε κυβερνήτης του διαβόητου βομβαρδιστικού Enola Gay, το πλήρωμα του οποίου έριξε την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα, στις 6 Αυγούστου 1945.

Ήταν ο ίδιος ο Tibbets που έδωσε στο βομβαρδιστικό το όνομα της μητέρας του, πιθανόν χωρίς να γνωρίζει τίποτα για τον τίτλο του μυθιστορήματος και για τις σκοτεινές, όσο και προφητικές, φράσεις του. Με αυτήν την έννοια, ο βορειοαμερικάνος μιλιταριστής, που σημειωτέον ότι σε όλη την υπολοιπη ζωή του υποστήριζε αυτήν την εγκληματική του ενέργεια, υπήρξε εύστοχος στο όνομα που έδωσε. Διότι βέβαια για το πολιτικοστρατιωτικό κατεστημένο της Ουάσιγκτον, ο βομβαρδισμός της Χιροσίμα ήταν η σωστή κίνηση που σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής, όπου οι ΗΠΑ είχαν πια τον πρώτο λόγο στη γεωπολιτική σκακιέρα. Όμως ο δημοκρατικός κόσμος, που εκείνα τα χρόνια είχε δώσει τη δική του μάχη για κοινωνική δικαιοσύνη και σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, σύντομα συνειδητοποίησε ότι η ενέργεια αυτή ήταν μοιραίο λάθος (fatal mistake) στην εκδοχή της σχετικά ήπιας επίκρισης, και αποτρόπαιο έγκλημα στην εκδοχή της απόλυτης καταδίκης.

Ωστόσο το όνομα Enola συνέχισε να στοιχειώνει την ιστορική μνήμη. Το 1980, το βρετανικό συγκρότημα OMD κυκλοφόρησε ένα τραγούδι με τον τίτλο Enola Gay, το οποίο αναφέρεται, με ένα συγκρατημένα επικριτικό ύφος, στο βομβαρδισμό της Χιροσίμα. Παρακάτω θα βρείτε το σύνδεσμο στο yahoo για να το ακούσετε.

http://www.youtube.com/watch?v=f1laqLiazrQ

Μερικές φορές ένα όνομα μπορεί να σημαδέψει την πορεία της ανθρωπότητας. Και να οδηγήσει τη σκέψη σε συνειρμούς και σε περιπλανήσεις στον κόσμο των ιδεών και της συσσωρευμένης γνώσης. Στον «Τρίτο Κόσμο», όπως τον ονόμασε ο Καρλ Πόππερ.



Γιώργος Αιμ. Σκιάνης.

1 σχόλιο:

Άτακτος Λόγος είπε...

Είναι αλήθεια Γιώργο ότι η προοδευτική κοινότητα αντιμετώπισε με πολλή επιείκεια τις ατομικές βόμβες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.
Κι οι λόγοι είναι πολλοί.
Ο πρώτος και κύριος, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου διεξάγονταν κι ένας αγώνας δρόμου μεταξύ των Αμερικανών και της ναζιστικής Γερμανίας για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Στον αγώνα αυτό η Αμερική του Ρούσβελτ βρήκε πλήθος συμμάχων μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, από τον υπερσυντηρητικό Μπορ μέχρι τους προοδευτικούς Αϊνστάιν και Οπενχάιμερ, σε αντίθεση με τη Γερμανία του Χίτλερ. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το ότι κάποιοι από τους επιστήμονες που εργάστηκαν για την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας διώχθηκαν, στη δεκαετία του '50 ανηλεώς από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών του διαβόητου Γερουσιαστή Μακάρθι, κάποιοι από αυτούς μάλιστα - μου διαφεύγουν τα ονόματα - φυλακίστηκαν κιόλας για κατασκοπεία υπέρ των Σοβιετικών. Κι η προοδευτική κοινότητα αντιμετώπισε με πολλή ανακούφιση την κατασκευή πυρηνικού όπλου από τις ΗΠΑ πριν το κατασκευάσει ο Χίτλερ.
Ο δεύτερος, εξ ίσου σημαντικός λόγος, είναι ότι η ίδια η προοδευτική κοινότητα είχε θρηνήσει πολλά εκατομμύρια θυμάτων από τους Ναζί για να αισθανθεί την ανάγκη να υπερασπιστεί τους αμάχους του «εχθρού». Μην ξεχνάς ότι πέρασαν δεκαετίες για ν' αρχίσουν να ακούγονται οι πρώτες δειλές κριτικές, για ένα άλλο συμμαχικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, το βομβαρδισμό της Δρέσδης. Ο οποίος, σημειωτέον, ως προς τις άμεσες συνέπειές του, υπήρξε φονικότερος των ατομικών βομβών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι μαζί.
Ο τρίτος λόγος έχει να κάνει με τη στάση της Αριστεράς έναντι της πυρηνικής ενέργειας συνολικά. Μην ξεχνάς ότι αφ' ενός η μεν Σοβιετική Ένωση έσπευσε να γίνει άμεσα πυρηνική δύναμη, αφ' ετέρου ότι για δεκαετίες η Αριστερά ήταν υπέρμαχος της «ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας», την οποία, σημειωτέον, τα λείψανα του σοβιετόφιλου κομμουνισμού ακόμα και σήμερα την υπερασπίζονται με ζέση, θεωρώντας τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κάτι σαν το «666» των παλιοημερολογιτών.

Γιάννης Χρυσοβέργης