Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2011

Ο αγώνας του σκακιστή

Πάνε δυο βδομάδες τώρα... Κυριακή μεσημεράκι, καθόμουνα στο καφενείο της Ναυαρίνου, απέναντι από το πάρκο, και διάβαζα εφημερίδα. Κάποια στιγμή ακούω φωνές. Σηκώνω το βλέμμα μου και βλέπω έναν τύπο απροσδιόριστης ηλικίας, γενειοφόρο και κακοντυμένο, να ρίχνει μπουνιές στο πρόσωπό του και να βογγάει.
«Αυτός που βλέπεις είναι ένας γνωστός σκακιστής», μου είπε ο Γιώργος που καθόταν δίπλα μου. «Είναι πολύ καλός και συγκεντρωμένος την ώρα του παιχνιδιού, όμως κάθε τόσο συνηθίζει να δέρνει τον εαυτό του».
Στη Μπαγκαβάτ Γκίτα, γνωστό ινδικό μύθο από τη δεύτερη χιλιετία π.χ., ο Αρζούνα βρίσκεται αντιμέτωπος με τον εχθρικό στρατό, στον οποίο όμως έχουν ενταχθεί και παλιοί του φίλοι και συγγενείς. Ο Κρίσνα, ο δάσκαλος του Αρζούνα, καλεί το μαθητή του να χτυπήσει χωρίς έλεος τον εχθρό, ακόμα και τους φίλους του. Με άλλα λόγια, να εξαλείψει τις κακές πτυχές και τα ελαττώματα του ίδιου του του εαυτού. Το σκάκι είναι και αυτό ινδικής προέλευσης, απ’όσο ξέρω. Και νομίζω ότι αυτή η μυθολογία του μαχητή που μπαίνει στη δοκιμασία να εξαλείψει τα ελαττώματά του προκειμένου να γίνει καλύτερος, έχει περάσει, με κάποιον τρόπο, και στη σκακιστική κουλτούρα. Ο αγώνας απέναντι στον αντίπαλο είναι και αγώνας απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό.
Και η πολιτική συχνά παρομοιάζεται με το σκάκι. Και εκεί υπάρχουν «κινήσεις ματ», όπως και άστοχες κινήσεις, που οδηγούν στην ήττα. Κίνηση ματ επιχείρησε πρόσφατα και «ο τρίτος ο μακρύτερος», που όμως του βγήκε μπούμεραγκ. Μήπως όμως και οι διαπραγματεύσεις μεταξύ πολιτικών αρχηγών που οδήγησαν στη νέα κυβέρνηση, όπως και οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ηγετών των Ευρωπαίων ηγετών και των τραπεζιτών για το μέλλον του ευρώ, δεν θα μπορούσαν άραγε να χαρακτηριστούν ως μια μεγάλη παρτίδα σκάκι, με πιόνια τον κοσμάκη που υποφέρει και που νιώθει ανασφαλής;
Αυτό που δεν βλέπω να υπάρχει μεταξύ των σκακιστών-ηγετών είναι η αυτογνωσία, ή διαφορετικά, ο στοχασμός πάνω στον τρόπο που παίζουν και στις επιλογές τους. Ένας τέτοιος στοχασμός θα μπορούσε να είναι ευεργετικός, καθότι θα οδηγούσε ίσως σε σοφότερους ηγέτες και σε ένα βελτιωμένο οικονομικό και πολιτικό σκηνικό ευημερίας και σιγουριάς για το μέλλον. Και στα πλαίσια ενός τέτοιου στοχασμού, απαραίτητη είναι και η αυτοκριτική, συνοδευόμενη ίσως και από ηχηρές καρπαζιές, σαν αυτές που έριχνε ο συμπαθής σκακιστής στον εαυτό του.

Γιώργος Αιμ. Σκιάνης

2 σχόλια:

Άτακτος Λόγος είπε...

Γιώργο θα ευχόμουν από καρδιάς ο τρόπος που μας μεταχειρίζονται οι Έλληνες και Ευρωπαίοι ηγέτες σε αυτή τη μακάβρια παρτίδα σκάκι να ήταν αποτέλεσμα κυνισμού και μακρόπνοης στρατηγικής.
Δυστυχώς, φοβούμαι ότι είναι αποτέλεσμα παντελούς έλλειψης αυτογνωσίας αφ' ενός και απουσίας σκακιστικής λογικής αφ' ετέρου, καθώς η στρατηγική τους συνίσταται στο «θα κάνω αυτή την κίνηση κι ας βάλει ο Θεός το χέρι του», αντί της πρόβλεψης των επόμενων κινήσεων, των δικών τους και του αντιπάλου.

Γιάννης Χρυσοβέργης

Υ.Γ. Έχω ακούσει ότι οι μεγάλοι σκακιστές είναι σε θέση να προβλέπουν πενήντα και πλέον κινήσεις μετά από κάθε τους κίνηση. Αντίθετα οι αρχάριοι,αν είναι ταλαντούχοι, έχουν την ικανότητα πρόβλεψης το πολύ δυο - τριών κινήσεων.

Άτακτος Λόγος είπε...

Βέβαια οι πολιτικές ηγεσίες είναι εικόνα, αποκρουστική αλλά όχι παραμορφωτική, των ίδιων των ευρωπαϊκών κοινωνιών.

Γιάννης Χρυσοβέργης