Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου 2010

Ένα άρθρο από την "ΑΥΓΗ" που αξίζει τον κόπο να το διαβάσουμε

(Πρόκειται για ένα κείμενο του Βασίλη Μουλόπουλου, βουλευτή (πλέον) του ΣΥΡΙΖΑ, που δημοσιεύτηκε στην εφ. ΑΥΓΗ χτες 21-02-2010)

Αριστερά χωρίς ιδέες και χωρίς φαντασία


Αυτό που με απογοητεύει στον διάλογο που αναπτύσσεται στον όλο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι οι διαφορετικές απόψεις, ούτε η σφοδρότητα των αντιπαραθέσεων, αλλά οι κοινοτοπίες, "το λίγο" στις ιδέες, στις αναλύσεις, στους στόχους, στις προτάσεις, στις διεκδικήσεις, στις αντιρρήσεις. Είναι η απουσία φαντασίας.

Κι όμως, η πλειονότητα των στρατηγών και ένα μεγάλο μέρος των στρατιωτών ανήκουν στις γενιές εκείνες του '68, του Πολυτεχνείου και της μεταπολίτευσης και σε έναν χώρο (με την ευρεία έννοια), εκείνον της αριστεράς, που τον καιρό που ήταν νέοι, αν μη τι άλλο, διεκδικούσε τη "φαντασία στην εξουσία", ενώ ήταν "ρεαλιστές" γιατί "πρότειναν την ουτοπία".

Ήταν κάποτε η αριστερά που (παρ' όλες τις εσωτερικές έριδες και διαφορές της) είχε ιδανικά, στόχους, αντιπάλους στην αντίπερα όχθη. Ήμασταν "εμείς" που θέλαμε έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο όμορφο. Ολόκληρο τον κόσμο και όχι την "αυλή του σπιτού μας". Και ήταν οι "άλλοι", γκρίζοι, κομφορμιστές, χωρίς όνειρα, εκτός από εκείνο της κονόμας. Ήταν κάποτε οι εργάτες, οι αγρότες, οι φοιτητές, οι διανοούμενοι: ο κόσμος της εργασίας και της δημιουργίας. Και ήταν οι "καπιταλιστές και οι λακέδες τους": ο κόσμος του κεφαλαίου.

Μια φορά κι έναν καιρό υπήρχε ο προλεταριακός διεθνισμός, μια θεμελιώδης αξία για την αριστερά, που έκανε τον εμφύλιο πόλεμο στην Ισπανία, τις επαναστάσεις στην Κίνα και την Κούβα, τα αντάρτικα στη Λατινική Αμερική, τις εργατικές απεργίες στις χώρες της Ευρώπης δικό μας πόλεμο, δικές μας επαναστάσεις και αντάρτικα, δικές μας απεργίες.

Από τη δεκαετία του '50 η αριστερά ακολούθησε βαθμηδόν μια πορεία αντίθετη προς εκείνη του καπιταλισμού. Ενώ το κεφάλαιο έσπαγε τα δεσμά του κράτους - έθνους, για να διεθνοποιηθεί (παγκοσμιοποιηθεί) τελικά στην τελευταία εικοσαετία του αιώνα μας δημιουργώντας το "παγκόσμιο οικονομικό χωριό", η αριστερά προοδευτικά ταυτιζόταν με το έθνος, το κράτος και το κράτος - έθνος.

Στην πρώτη φάση αυτής της πορείας, την επιθετική (για την αριστερά) φάση, στο κράτος βρήκε το θεσμικό και νομικό πλαίσιο για να αναπτύξει και να καταχωρίσει την πολιτική και συνδικαλιστική της δύναμη. Στη δεύτερη φάση, την αμυντική, οχυρώθηκε πίσω από το κράτος για να υπερασπιστεί όπως - όπως τις κοινωνικές κατακτήσεις από την επίθεση του νεοφιλελευθερισμού. Εγκαταλείποντας τις μεγάλες ιδέες που την είχαν γεννήσει.

Ο εκφυλισμός αυτός της αριστεράς είναι κατανοητός. Η προοπτική της διάλυσης του κοινωνικού κράτους, της αποσάθρωσης του κοινωνικού ιστού και της κοινωνικής αλληλεγγύης, η απώλεια κάθε πολιτικού ελέγχου στις οικονομικές επιλογές είναι απειλές καθημερινές και πραγματικές. Αλλά είναι απογοητευτικό εκείνοι που θέλαμε να "αλλάξουμε τον κόσμο" να έχουμε σήμερα ως μοναδικό στόχο την υπεράσπιση των κεκτημένων. Γιατί αυτό σημαίνει, πέρα από την όποια επαναστατική ρητορική χρησιμοποιούμε, ότι έχουμε αποδεχθεί πως αυτόν τον κόσμο δεν μπορούμε να τον αλλάξουμε, ότι ο καπιταλισμός είναι το μόνο δυνατό μοντέλο.

Και είναι λάθος η "εθνική" απάντηση στην παγκοσμιοποίηση. Η τελική μάχη που εξελίσσεται σήμερα μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας δεν μπορεί να δοθεί πλέον στο επίπεδο του κράτους - έθνους. Κανένα κράτος δεν είναι τόσο ισχυρό ώστε να αντιμετωπίσει με επιτυχία την παγκόσμια δύναμη του κεφαλαίου. Μόνο όποιος δεν θέλει να δει δεν βλέπει ότι ο πολιτικός και κοινωνικός έλεγχος στην οικονομία και την παραγωγή μπορεί να επιβληθεί μόνο σε υπερεθνικό πολιτικό επίπεδο, με μια διεθνή κινητοποίηση των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων της εργασίας.

Οι δυνάμεις και η θέληση υπάρχουν, όπως δείχνουν οι κοινωνικές εκρήξεις σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, αλλά η πρώην διεθνιστική αριστερά δεν φαίνεται ικανή να τις μετατρέψει σε πολιτική πρόταση. Δεν αντιλαμβάνεται ότι στον καιρό της παγκοσμιοποίησης η ταξική πάλη είναι παγκόσμια. Παραπαίει (στις διάφορες εκφάνσεις της) από τον πιο πρωτόγονο μαρξισμό - λενινισμό στον εθνικιστικό λαϊκισμό ή στον άκριτο, άκρατο και ρητορικό ευρωπαϊσμό. Χωρίς μεγάλες ιδέες και χωρίς φαντασία.

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Μερικά σκόρπια σχόλια στο όντως ενδιαφέρον άρθρο του Μουλόπουλου.

--Μου φαίνεται πως η στροφή της αριστεράς σε εθνικές σχέσεις ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1930, έστω και αν τότε επιχείρησε να σταθεί αλληλέγγυα στην ισπανική δημοκρατία. Ειδικά στην ελληνική πολιτική ζωή, αν δει κανείς το πώς πολιτεύονταν το ΚΚΕ τα πρώτα χρόνια του' 20 και τί θέσεις υιοθέτησε μετά το'35, η απεμπόληση της διεθνιστικής του κουλτούρας είναι εντυπωσιακή.

--Στις δεκαετίες του'60 και του'70, πιστεύω πως ο διεθνισμός πήρε πάλι επάνω του, σε κάποιο όχι ασήμαντο βαθμο, ακόμα και παρά τις επιφυλάξεις και αντιδράσεις πολλών ΚΚ (πρωτοβουλίες αλληλεγγύης στην Κούβα, στη Χιλή κλπ). Πιστεύω επίσης πως τότε αναπτύχθηκε, δια της μη άμεσα πολιτικής όδού, ένας πολιτισμικός διεθνισμός δια μέσου της ποπ κουλτούρας και των συνδεόμενων με αυτήν κινημάτων (χίππιδες κλπ).

--Συμφωνώ ότι το να καταφύγει κανείς στο εθνικό κράτος δεν είναι αριστερή απάντηση απέναντι στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Και πιστεύω στις περιφερειακές συνεργασίες, που στην Ευρώπη είναι πολύ προβληματικές (ας δούμε μόνο την αμηχανία της ΕΕ απέναντι στις κερδοσκοπικές επιθέσεις των αετονύχηδων), αλλά που αλλού φαίνονται πιο ριζοσπαστικές (στο μυαλό μου έχω τις πρωτοβουλίες για περιφερειακή συνεργασία μεταξύ χωρών της Λατινικής Αμερικής). Στο θέμα των περιφερειακών συνεργασιών και στο κάτω από ποιές συνθήκες μπορούν να αποκτήσουν αριστερό πρόσημο, καλό θα είναι να επανέλθουμε κάποια στιγμή.

Γιώργος Αιμ. Σκιάνης

Ανώνυμος είπε...

Εξαίρετο το άρθρο. Πέρα από τις όποιες, επί μέρους, επιφυλάξεις μπορεί να έχει κάποιος, το άρθρο του Μουλόπουλου σκιαγραφεί τη δυστυχία του να είσαι Αριστερός σήμερα.
Τα θέματα που θίγει δεν αφορούν μόνο στο ΣΥΡΙΖΑ, μακάρι να ήταν έτσι. η ίδια κατάσταση υπάρχει στο σύνολο της Αριστεράς και, δυστυχώς, όπου γης. Κι όταν λέω Αριστερά, δεν ενοώ φυσικά το ΚΚΕ, που, από τη Μεταπολίτευση και μετά, έχει ενστερνιστεί τις πιο συντηρητικές αντιλήψεις που κυριαρχούν στην Ελλάδα.
Το ζητούμενο για την Αριστερά παγκοσμίως, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, είναι η ανάδειξη ενός οικουμενικού οράματος.
Σήμερα, ημέρα γενικής απεργίας στην Ελλάδα, απεργούν χιλιάδες εργαζόμενων σε Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Γερμανία. Κι όμως, σε ούτε μια από τις συνδικαλιστικές συγκεντρώσεις που γίνονται ανά την Ευρώπη, δε θα βρούμε έναν απεργό από κάποια άλλη χώρα της Ευρώπης, να μιλήσει για τους δικούς του αγώνες. Σε μια εποχή που το Κεφάλαιο σκέφτεται και δρά παγκόσμια και περιφερειακά,εμείς, «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα», προσπαθούμε να περισώσουμε ό,τι δε μπορεί, με τα μυαλά που κουβαλάμε, να σωθεί.

Γιάννης Χρυσοβέργης