ΠΕΡΙ «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ» ΛΟΓΟΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ

Όλες και όλοι μεγαλώσαμε διαβάζοντας στα σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας για το κρυφό σχολειό, την κήρυξη της επανάστασης από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό στις 25 Μαρτίου 1821, τα παιδομαζώματα, τους βίαιους εξισλαμισμούς, τα 400 χρόνια τουρκικής σκλαβιάς κι ένα σωρό παρεμφερή παραμύθια, όπως έχει αποδείξει η ιστορική έρευνα των τελευταίων 50 χρόνων.

Εντούτοις τα παραμύθια αυτά παραμένουν αμετακίνητα από τα σχολικά εγχειρίδια κι όποιος τολμήσει να τα αμφισβητήσει δημόσια βρίσκεται αντιμέτωπος με την κατηγορία της «εθνικής προδοσίας».

ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΗΡΥΞΕ ΣΤΙΣ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821 ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΛΑΥΡΑΣ Ο ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ.

Πρόκειται για το πιο ακραίο ψεύδος σχετικά με την επανάσταση του 1821. Η εξέγερση είχε ξεσπάσει μέρες πριν, η Καλαμάτα ήταν ήδη τρεις μέρες νωρίτερα στα χέρια των εξεγερμένων, στις 25 Μαρτίου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός βρίσκονταν στο Αίγιο κι όχι στην Αγία Λαύρα κι ακόμα είναι αμφίβολο -δεν τεκμαίρεται από καμία ιστορική πηγή της εποχής- το αν έστω έγινε εκείνη την ημέρα κάποια μάζωξη προκρίτων και οπλαρχηγών στο εν λόγω μοναστήρι. 

Η 25η Μαρτίου κηρύχθηκε ως ημέρα έναρξης της επανάστασης με βασιλικό διάταγμα του 1838, με δηλωμένο σκοπό να συμπέσει με τη θρησκευτική γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. 

Με το διάταγμα αυτό και την προσθήκη ενός μύθου που έδινε πρωταγωνιστικό ρόλο σ' έναν ανώτερο κληρικό με μικρή, αν όχι μηδενική, συμμετοχή στην επανάσταση το νεοσύστατο ελληνικό Κράτος επιδίωξε να προσδώσει αίγλη στην Ορθόδοξη Εκκλησία που με διάταγμα της Αντιβασιλείας είχε αποσχισθεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο πέντε χρόνια νωρίτερα.

Επίσης, ο μύθος αυτός έρχονταν να καλύψει την απουσία κάποιου πραγματικού γεγονότος -μια διακήρυξη ανεξαρτησίας εν προκειμένω- με ισχυρό συμβολισμό. Ένα τέτοιο πραγματικό γεγονός συνέβη εννέα ολόκληρους μήνες μετά κι ενώ η εξέγερση των Χριστιανών είχε εξαπλωθεί στην Πελοπόννησο και στη Στερεά Ελλάδα, με τη διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου.

ΤΑ 400 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ

Όσο βέβαιο είναι πως από τις αρχές του 18ου αιώνα και μετά η οθωμανική κυριαρχία είχε γίνει αφόρητη για τους χριστιανικούς πληθυσμούς των Βαλκανίων, άλλο τόσο βέβαιο είναι ότι στην αρχή τα πράγματα δεν ήταν έτσι.

Όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν με συνοπτικές διαδικασίες τη Βαλκανική χερσόνησο στο τελευταίο τέταρτο του 14ου και στο πρώτο μισό του 15ου αιώνα, οι χωρικοί ήταν υποχρεωμένοι να εργάζονται στα κτήματα του χριστιανού πρίγκηπα αμισθί δυο ημέρες την εβδομάδα. Ο Οθωμανός σπαχής που τον αντικατέστησε απαιτούσε αντίστοιχη εργασία μόνο τέσσερις ημέρες το χρόνο. Το γεγονός αυτό καθιστούσε ακόμα και την κατά 30% αυξημένη φορολογία των Χριστιανών και των Εβραίων έναντι αυτής των Μουσουλμάνων πολύ λιγότερο επαχθή από την πρότερη κατάσταση. 

Κι αυτό συνεχίστηκε μέχρι τα μισά του 17ου αιώνα. Από το σημείο εκείνο και μετά αρχίζει μια διαδικασία ολοένα δυσμενέστερης φορολογικής μεταχείρισης των Χριστιανών έναντι των Μουσουλμάνων που στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα έχει γίνει αφόρητη.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το ότι οι πρώτες εξεγέρσεις κατά της οθωμανικής εξουσίας, στα τέλη του 16ου αιώνα γίνονται από Μουσουλμάνους της Μικράς Ασίας, ενώ η πρώτη εξέγερση Χριστιανών, αυτή του Διονυσίου του Σκυλόσοφου 1608-1612 στην Ήπειρο και Θεσσαλία που χρηματοδοτήθηκε από τους Ενετούς, βρήκε ελάχιστη απήχηση στον τοπικό χριστιανικό πληθυσμό.

Ούτε και είναι τυχαίο το ότι οι χριστιανοί της Πελοποννήσου το 1715, μετά από 30 χρόνια Ενετοκρατίας υποδέχθηκαν ως ελευθερωτή τον οθωμανικό στρατό (ενδεικτικό της απελπισίας στην οποία είχε ωθήσει τον τοπικό πληθυσμό η ενετική διακυβέρνηση).

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Τον μύθο αυτό έχει καταρρίψει με εμπεριστατωμένες δημοσιεύσεις η κορυφαία Τουρκολόγος και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Ελισάβετ Ζαχαριάδου (1931-2018). Τόσο στην Οθωμανική αυτοκρατορία, όσο και στη Δύση μέχρι το 19ο αιώνα, η εκπαίδευση των νέων ήταν αυστηρά ιδιωτική υπόθεση και προνόμιο των πολύ πλούσιων.

Αυτό που διαφοροποιεί τη Δύση από την Οθωμανική αυτοκρατορία είναι ότι ενώ στη Δύση τα καθολικά πανεπιστήμια δίδασκαν όλες τις επιστήμες της εποχής, η Μεγάλη του Γένους Σχολή παρέμεινε περιορισμένη στην εκπαίδευση υψηλόβαθμων ορθόδοξων κληρικών ως αποτέλεσμα της στενομυαλιάς του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ανάλογου θρησκευτικού περιεχομένου ήταν και οι μουσουλμανικοί μεντρεσέδες.

Όταν δε στο 19ο αιώνα, ακολουθώντας το αντίστοιχο ρεύμα στη Δύση, αρχίζουν να ιδρύονται χριστιανικά σχολεία στην οθωμανική επικράτεια, από πουθενά δεν προκύπτει ενεργός αντίδραση στην ίδρυσή τους των οθωμανικών αρχών.

ΤΟ ΠΑΙΔΟΜΑΖΩΜΑ

Το επίλεκτο στρατιωτικό σώμα των γενιτσάρων συγκροτούνταν από αιχμαλώτους που είχαν αλλαξοπιστήσει και, στον 15ο και 16ο αιώνα, από νεαρά αγόρια 5-8 ετών χριστιανικών οικογενειών. Από το 17ο αιώνα και μέχρι τη διάλυση του σώματος από το σουλτάνο Μαχμούτ Β' το 1826 εισέρχονταν στο σώμα και μουσουλμάνοι, στην αρχή με δωροδοκίες, και από κάποια στιγμή και μετά η εισδοχή  σε αυτό έγινε κληρονομικό δικαίωμα, πράγμα που οδήγησε στην παύση της στρατολόγησης αγοριών χριστιανικών οικογενειών (πλην περιπτώσεων αιχμαλώτων που είχαν αλλαξοπιστήσει). 

Ο λόγος ήταν ότι τα μέλη του σώματος των γενιτσάρων είχαν το προνόμιο της αποκλειστικής άσκησης σειράς επικερδών επαγγελμάτων τεχνιτών στην Κωνσταντινούπολη και προνομιακή, σε σχέση με τους άλλους τεχνίτες, φορολογική μεταχείριση.

Στη διάρκεια των δυο αυτών αιώνων η επιλογή των αγοριών που θα στρατολογούνταν, κάθε πέντε χρόνια στο σώμα των γενιτσάρων γίνονταν με ευθύνη των χριστιανών προκρίτων, οι οποίοι επέλεγαν κυρίως παιδιά φτωχών οικογενειών. 

Ήταν λοιπόν συχνές οι περιπτώσεις που η προσφορά ήταν μεγαλύτερη από τη ζήτηση -η οικογένεια γλύτωνε ένα μερίδιο κεφαλικού φόρου και το παιδί είχε ένα εξασφαλισμένο επαγγελματικό μέλλον- σαφώς όμως είχαν υπάρξει και περιπτώσεις βίαιης απόσπασης παιδιών από τις οικογένειές τους όταν η εθελούσια προσφορά δεν κάλυπτε τη ζήτηση της υψηλής Πύλης.

ΟΙ ΒΙΑΙΟΙ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΟΙ

Πρόκειται για έναν ακόμα ανυπόστατο μύθο. Εξισλαμισμοί χριστιανών υπήρξαν σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και σε αρκετές περιπτώσεις -Κρήτη και Κύπρος μετά την κατάληψή τους από τους Οθωμανούς- πήραν μαζικό χαρακτήρα.

Σε όλες όμως τις περιπτώσεις επρόκειτο για ενέργειες με κίνητρο την ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση που επιφύλασσε η αυτοκρατορία στους Μουσουλμάνους έναντι των Χριστιανών και γίνονταν μαζικότερες όσο, από το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα και μετά, γίνονταν δυσμενέστερη η φορολογική μεταχείριση των Χριστιανών.

Η μόνη εποχή κατά την οποία υπήρξαν όντως, περιορισμένοι αριθμητικά και τοπικά, βίαιοι εξισλαμισμοί, ήταν στη διάρκεια της βασιλείας του Αμπντουλχαμίντ του 2ου, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ «ΒΑΡΒΑΡΟΥ» ΤΟΥΡΚΟΥ

Το ότι τα σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας έχουν τόση σχέση με την ιστορική επιστήμη όση κι η Κοζάνη με τη Λωζάνη δεν είναι δυστυχώς ελληνική πρωτοτυπία. Σε όλες τις χώρες του κόσμου ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων της Ιστορίας είναι να εμπεδώσουν οι μαθητές την εθνική μυθολογία του «προαιώνιου» έθνους και του «μοναδικού» πολιτισμού.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι απολύτως κατανοητή η ύπαρξη των παραπάνω μύθων -και όχι μόνο- στα σχολικά εγχειρίδια του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, καθώς ήταν απαραίτητο αφ' ενός να αιτιολογηθεί η απόσχιση των Χριστιανών του ελλαδικού χώρου από την Οθωμανική αυτοκρατορία, εφ' ετέρου να ενισχυθούν ιδεολογικά οι επεκτατικές βλέψεις του νεοσύστατου Κράτους κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (Μεγάλη Ιδέα).

Η συντήρηση των μύθων αυτών στα σχολικά εγχειρίδια από το 1930 και μετά, οπότε και ενταφιάστηκε επίσημα η Μεγάλη Ιδέα με το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας, θα ήταν εντελώς ακατανόητη αν δεν εντάσσονταν στην αναγκαιότητα της ελληνικής άρχουσας τάξης να δημιουργήσει κοινωνική συναίνεση για το παρανοϊκό -διότι δεν βασίζεται σε κάποιο ευνοϊκό γι' αυτήν συσχετισμό δυνάμεων- της εγχείρημα για αποκλεισμό της Τουρκίας από τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου. Αλλά για το θέμα αυτό έχουμε μιλήσει σε προηγούμενα σημειώματα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Γιάννης Χρυσοβέργης

 

-«ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΩΡΑ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟ»
-«ΚΙ ΑΝ ΕΡΘΟΥΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ;» 

Το παραπάνω ερώτημα διατυπώνεται συχνά από καλόπιστους -πολύ περισσότερο δε από την πληθώρα των κακόπιστων- συνομιλητές των αντιρρησιών συνείδησης και πηγάζει από τη φυσική ανάγκη των ανθρώπων να ζουν με ένα αίσθημα ασφάλειας.

Όμως η αναζήτηση της ασφάλειας στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς είναι κάτι σαν τις χημειοθεραπείες στον καρκίνο: όπως οι παρενέργειες των χημειοθεραπειών σκοτώνουν τους ασθενείς  πριν προλάβει να το κάνει ο καρκίνος, έτσι κι οι εξοπλισμοί φέρνουν το αντίθετο από το επιζητούμενο αποτέλεσμα: βυθίζουν την κοινωνία σε έναν εφιάλτη ανασφάλειας. 

Κι αυτό που προκύπτει είναι εξ ίσου εφιαλτικό με τις συνέπειες μιας ξένης στρατιωτικής κατοχής.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΣΦΑΛΕΙΣ»; 

Η πρώτη απάντηση που θα δώσει ένας συμπολίτης μας στο ερώτημα αυτό είναι: «Να είναι ασφαλή τα σύνορα της χώρας». Και είναι εύλογη. Είναι επίσης γεγονός πως η συντριπτική πλειονότητα των συμπολιτών μας εγκολπώνεται επί του θέματος αυτού το αξίωμα των ειδικών -εντός κι εκτός εισαγωγικών- σε θέματα γεωπολιτικής που συνοψίζεται στη φράση: «Αν θες ειρήνη, ετοίμαζε τον πόλεμο».

Θα μας απαντήσει επίσης ότι θέλει η χώρα να είναι κυρίαρχη και να μην υπαγορεύουν τις αποφάσεις των κυβερνήσεών της τρίτες χώρες.

Αν επιμείνουμε ρωτώντας τι άλλο σημαίνει «να είμαστε ασφαλείς», είναι βέβαιο πως η συντριπτική πλειονότητα των συμπολιτών μας θα μας απαντήσουν «να μη φοβάμαι όταν κυκλοφορώ στο δρόμο μήπως δεχτώ επίθεση». Είναι κι αυτή μια εύλογη απάντηση.

Αν συνεχίσουμε να επιμένουμε στο ερώτημά μας η συντριπτική πλειονότητα των συμπολιτών μας θα μας απαντήσουν ότι ασφάλεια είναι να έχουν μια αξιοπρεπή εργασία με ένα μισθό που θα τους επιτρέπει να καλύψουν τις ανάγκες του μήνα, να προσβλέπουν σε μια αξιοπρεπή σύνταξη, να υπάρχει ένα άξιο εμπιστοσύνης δημόσιο σύστημα υγείας και να υπάρχουν επίσης άξια εμπιστοσύνης σχολεία για τα παιδιά τους.

Η ΚΟΥΡΣΑ ΤΩΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ ΚΑΙ Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 

Αν πιστέψουμε την κυβέρνηση της χώρας σίγουρα ζούμε υπό την απειλή μιας τουρκικής εισβολής. Γεγονός που, κατά την άποψή της, επιτάσσει την  άμεση προμήθεια νέων οπλικών συστημάτων το συνολικό κόστος των οποίων θα ανέλθει σε 70 με 80 δισεκατομμύρια ευρώ. Χρήματα που για να βρεθούν η χώρα θα προσφύγει σε διεθνή δανεισμό, συνήθως δεκαετής με μέσο ετήσιο επιτόκιο γύρω στο 5%, πράγμα που σημαίνει ότι το πραγματικό τελικό κόστος θα κυμανθεί μεταξύ 110 και 120 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Το 2009, στα τέλη του οποίου το ελληνικό Κράτος χρεοκόπησε, ο προϋπολογισμός που είχε ψηφιστεί από τη Βουλή προέβλεπε αμυντικές δαπάνες 9 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό ίσο με τα χρήματα που δαπανήθηκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 σε έξι ολόκληρα χρόνια (Οι εκτιμήσεις που ανεβάζουν το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων πάνω από αυτό το ποσό περιλαμβάνουν τις δαπάνες κατασκευής υποδομών που είχαν αποφασιστεί πολύ πριν τη διεκδίκηση των Αγώνων, όπως η Αττική Οδός, το μετρό της Αθήνας και το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, καθώς και τα ποσά που δαπανήθηκαν για την αναβάθμιση και συντήρηση υπαρχουσών υποδομών, οι οποίες θα έπρεπε να είχαν δρομολογηθεί χρόνια πριν).

Επίσης, το 2009 το δημόσιο χρέος ανέρχονταν σε 240 δισεκατομμύρια ευρώ. Όμως στις «αγορές του αιώνα», όπως ονομάστηκαν οι μαζικές προμήθειες οπλικών συστημάτων στις δεκαετίες του '80 και του '90 δαπανήθηκαν, με τις πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις, 100 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που καλύφθηκε από εξωτερικό δανεισμό -δεκαετής κι αυτός και με επιτόκια που υπερέβαιναν το 5%- πράγμα που ανεβάζει το πραγματικό κόστος των οπλικών αυτών συστημάτων σε περίπου 160 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή τα 2/3 του δημοσίου χρέους τη στιγμή της χρεοκοπίας.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Στη δεκαπενταετία που πέρασε από τη χρεοκοπία της χώρας στα τέλη του 2009 μέχρι σήμερα γίναμε μάρτυρες:

1. Μιας Βουλής που, στην τετραετία 2011-2014 ψήφιζε νόμους τους οποίους δεν είχαν καν συντάξει οι υπουργοί που τους υπέγραφαν. Οι υπηρεσίες των υπουργείων απλώς μετέφραζαν κείμενα που έστελναν οι διεθνείς τοκογλύφοι και τα προωθούσαν στη Βουλή. Είναι αυτό εθνική κυριαρχία; ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ.
2. Μιας κυβέρνησης, στην τετραετία 2015-2019, που υποχρεώθηκε από τους διεθνείς τοκογλύφους να εφαρμόσει μια διακυβέρνηση στους αντίποδες του εκλογικού της προγράμματος. Είναι αυτό εθνική κυριαρχία; ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ.
3. Είδαμε την ανεργία να εκτοξεύεται σε τρία χρόνια από το 8% στο 28%, το μέσο μισθό να βουλιάζει περίπου 50%, τις συντάξεις να μειώνονται κατά 20%-40%, εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων που δεν είναι άνεργοι να αμείβονται με λιγότερα από 400 ευρώ το μήνα. Αισθάνεται υπό αυτές τις συνθήκες κανείς ασφάλεια; ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ.
4. Είδαμε ανθρώπους να χάνουν τα σπίτια τους, παιδιά σε σχολεία να λιποθυμούν από την πείνα, την Αθήνα να γεμίζει άστεγους. Αισθάνεται υπό αυτές τις συνθήκες κανείς ασφάλεια; ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ.
   
5. Είδαμε στα σχολεία να αυξάνεται ο αριθμός των μαθητών ανά αίθουσα κατά 50%, λόγω μη αντικατάστασης των εκπαιδευτικών που συνταξιοδοτούνται, βλέπουμε τα νοσοκομεία να καταρρέουν εξ αιτίας των δεκάδων χιλιάδων κενών θέσεων γιατρών και νοσηλευτών. Αισθάνεται υπό αυτές τις συνθήκες κανείς ασφάλεια; ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ.
6. Επιπλέον, βλέπουμε καθημερινά να εκτοξεύονται τα περιστατικά έμφυλης κι ενδοοικογενειακής βίας. Κάθε χρόνο πάνω από 4.000 γυναίκες καταγγέλλουν ότι έπεσαν θύματα κακοποίησης ή βιασμού από συζύγους, συντρόφους ή και αγνώστους -μικρό μόνο κλάσμα του πραγματικού αριθμού των περιστατικών- κι υπάρχουν μονάχα 55 ξενώνες, κι αυτοί υποστελεχωμένοι, για να τους παράσχουν την όποια βοήθεια. Ταυτόχρονα εκτοξεύονται τα κακοποίησης παιδιών, ακόμα και βιασμών, από άτομα του συγγενικού περιβάλλοντος -πάλι μικρό μόνο κλάσμα των πραγματικών κρουσμάτων-. Αισθάνεται υπό αυτές τις συνθήκες κανείς ασφάλεια; ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ.
7. Κι ακόμα, τα δελτία ειδήσεων κατακλύζονται  καθημερινά από ειδήσεις ξεκαθαρίσματος λογαριασμών μεταξύ μαφιόζικων συμμοριών, ενώ η βία στα σχολεία -μεταξύ μαθητών, προπηλακισμοί δασκάλων από μαθητές αλλά κι από γονείς- αυξάνεται εκθετικά. Αισθάνεται υπό αυτές τις συνθήκες κανείς ασφάλεια; ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ.

Η χώρα χρεοκόπησε εξ αιτίας των θηριωδών εξοπλιστικών δαπανών, απώλεσε την κυριαρχία της, η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας φτώχυνε, χιλιάδες ανθρώπων πείνασαν, η δημόσια εκπαίδευση και η δημόσια υγεία καταρρέουν, οι δρόμοι είναι πολύ λιγότερο ασφαλείς για τους πολίτες τη νύχτα, ιδίως για τις γυναίκες, ολοένα και περισσότεροι επαγγελματίες πληρώνουν νταβατιλίκι στις μαφιόζικες συμμορίες και το ερώτημα πια είναι: Τι διάολο θα ήτανε χειρότερο αν είχαν έρθει οι Τούρκοι;

ΑΣ ΤΟ ΠΑΡΟΥΜΕ ΑΛΛΙΩΣ

Τι σημαίνουν για την κοινωνία τα 110-120 δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία πρόκειται να δαπανηθούν για τα «οπλικά συστήματα νέας γενιάς, που θα μας θωρακίσουν έναντι της Τουρκίας»; Αν λάβουμε υπ' όψιν ότι το ετήσιο μισθολογικό κόστος ενός πρωτοδιόριστου εκπαιδευτικού ή νοσηλευτή είναι για το Κράτος 17.000 ευρώ, το ποσό αυτό επαρκεί για να καλύψει το μισθολογικό κόστος της κάλυψης των κενών σε υγεία και παιδεία για 30 ολόκληρα χρόνια.

Επίσης επιτρέπει να κλείσουν οι τρύπες στη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης για άλλα τόσα χρόνια, να γίνουν όλες οι απαραίτητες επενδύσεις για την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και την πράσινη μετάβαση της οικονομίας.

Και βέβαια,  η δραστική περικοπή των εξοπλιστικών προγραμμάτων δεν αρκεί για να ομαλοποιηθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Θα είναι όμως μια καλή αρχή για τη δημιουργία μιας ελάχιστης εμπιστοσύνης, που θα μπορέσει, υπό προϋποθέσεις, να οδηγήσει σε μια μακράς πνοής βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Γιάννης Χρυσοβέργης

 ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΝΙΚΟ ΖΟΥΝΗ: ΕΝΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟ ΑΝΘΡΩΠΟ, ΕΝΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟ ΔΑΣΚΑΛΟ

Έφυγε στις 16 του Γενάρη, πλήρης ημερών, ο φιλόλογος Νίκος Ζούνης, ένας εξαίρετος άνθρωπος και δάσκαλος, που επηρέασε θετικά όλους όσοι είχαμε την τύχη να τον έχουμε καθηγητή στο 10ο Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών, στη δεκαετία του 1970.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια «πειραγμένη» εκδοχή της ανάρτησης που έκανα στο Facebook αμέσως μόλις έμαθα το θάνατό του.

Ήτανε 1η Οκτωβρίου 1971, και κάτι δεκάδες 12χρονοι πιτσιρήδες είχαμε διαβεί, περιδεείς, για πρώτη φορά την πύλη του 10ου Γυμνάσιου Αρρένων Αθηνών. Όλα μας προκαλούσαν δέος: το νέο κεφάλαιο στη ζωή μας που μόλις άνοιγε, τα αυστηρά πρόσωπα των καθηγητών και των καθηγητριών με τα γκρίζα μαλλιά και το επιβαλλόμενο συντηρητικό ντύσιμο, οι αφηγήσεις των μεγαλύτερων από εμάς σε ηλικία φίλων μας για το πόσο εύκολα μένεις στην ίδια τάξη και πόσο εύκολα έτρωγες αποβολή...

Κι ανάμεσά τους ήσουν εσύ ΝΙΚΟ ΖΟΥΝΗ, με το γκρίζο κοστούμι όπως όλοι οι άλλοι, με τη διαφορά ότι το παντελόνι ήταν καμπάνα, τα κατάμαυρα μαλλιά και το μάγκικο μουστάκι, το τσιγάρο μόνιμα στο στόμα.

Κι όταν την άλλη μέρα ήσουν ο πρώτος καθηγητής που μπήκες στην τάξη μας, εκείνη την τάξη που πενήντα και βάλε αγόρια καθόμασταν τρία-τρία στα θρανία, και μας ανακοίνωσες πως θα είσαι ο φιλόλογος του τμήματός μας νιώσαμε τυχεροί, χωρίς να ξέρουμε ακριβώς για ποιο λόγο.

ΚΑΙ ΗΜΑΣΤΑΝ ΤΥΧΕΡΟΙ που σε είχαμε φιλόλογο στις τρεις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου. 

Όχι μονάχα γιατί μας δίδαξες την αρχαία και τη νέα ελληνική γλώσσα με τρόπο που, δυστυχώς, λίγα παιδιά είχαν την τύχη να διδαχτούν στο σχολείο, με αποτέλεσμα, ακόμα και όσοι από εμάς δεν έκαναν πανεπιστημιακές σπουδές να χειρίζονται τη γλώσσα με μια σπάνια ορθότητα στην έκφραση.

Όχι μονάχα γιατί, στο πλαίσιο του μαθήματος των Νέων ελληνικών, μας έφερες σε επαφή με σύγχρονη ελληνική ποίηση και, κυρίως, με τον Καβάφη.

Αλλά, πρωτίστως, γιατί κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή μας δίδασκες ακεραιότητα χαρακτήρα. Γιατί ακόμα και σε εκείνα τα χρόνια που τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά της Χούντας εσύ έβρισκες τρόπο να διδάξεις ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Γιατί κι όταν πια δε σε είχαμε καθηγητή οι συζητήσεις μαζί σου στα διαλείμματα ήταν απόλαυση.

Σε είχαμε και πάλι καθηγητή, στην Ε' γυμνασίου, στο μάθημα της Ψυχολογίας. Και κατάφερες να κεντρίσεις το ενδιαφέρον για το μάθημα ενός τμήματος, όλοι οι μαθητές του οποίου προορίζαμε τους εαυτούς μας για το Πολυτεχνείο, τη Φυσικομαθηματική, την Ιατρική... άντε και τις Οικονομικές επιστήμες, κι ό,τι δεν ήταν στην ύλη των εισαγωγικών εξετάσεων στις παραπάνω σχολές μας άφηνε -κακώς βέβαια, αλλά έτσι έχουν τα πράγματα- παγερά αδιάφορους.

Σε συνάντησα μερικές φορές στις αρχές της δεκαετίας του '90 έξω από το σχολείο μας, όπου πλέον δίδασκες αποκλειστικά Αρχαία Ελληνικά κι είχα την ευκαιρία να απολαύσω κάποιες σύντομες συζητήσεις μαζί σου.

Και το 1997, όταν γιορτάσαμε τα 20 χρόνια από την αποφοίτησή μας, ήσουν ο επίτιμος καλεσμένος.

Κι όταν, το Νοέμβρη του 2018, κάποιοι από τους παλιούς σου μαθητές αξιωθήκαμε να σε επισκεφθούμε στη Μεσσηνία, όπου είχες αποσυρθεί μετά τη συνταξιοδότησή σου, και σου προσφέραμε ένα ταπεινό αναμνηστικό δώρο, ακόμα θυμάμαι την περιπαιχτική σου απάντηση: «αισθάνομαι αποτυχημένος, διότι δεν μπόρεσα να σας ξεριζώσω αυτή τη μικροαστική συνήθεια», μας είπες γελώντας πονηρά.

Έφυγες το μεσημέρι της 16ης του Γενάρη, ήσυχα στο σπίτι σου, όπως αξίζει σε κάθε άνθρωπο που έζησε τη ζωή του με αξιοπρέπεια και δίδαξε αξιοπρέπεια.

ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΟΛΑ ΔΑΣΚΑΛΕ.

ΑΝΤΙΟ ΝΙΚΟ ΖΟΥΝΗ

Γιάννης Χρυσοβεργης

Υ.Γ. 1. Αποφάσισα να περάσω στον ΑΤΑΚΤΟ ΛΟΓΟ αυτό το κείμενο, διότι ναι μεν scripta manent, όμως οι αναρτήσεις στο Facebook έχουν συχνά την τύχη των επέων πτεροέντων. Και δεν ήθελα ο αποχαιρετισμός μου στο δάσκαλό μας να έχει αυτή την τύχη.

Υ.Γ. 2. Θα ήθελα πολύ αυτό τον αποχαιρετισμό να τον είχα συνοδεύσει με μια πρόσφατη φωτογραφία του δασκάλου μας. Δυστυχώς, οι φωτογραφίες που τράβηξα κατά την ύστατη συνάντησή μας, λόγω μη εξηγήσιμου λάθους, κατά τη μεταφορά τους από τη φωτογραφική μηχανή στο σκληρό δίσκο όπου αποθηκεύω φωτογραφίες, χάθηκαν δια πάντός.