Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2022

ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
Το ελληνικό Κράτος αντιμέτωπο με τις συνέπειες της μεγαλομανίας του 

Κι ενώ τα ελληνικά ΜΜΕ κι η κυβέρνηση βαυκαλίζονται αδιάκοπα με την υποτιθέμενη «διεθνή απομόνωση της Τουρκίας» όλα δείχνουν ότι πολύ σύντομα το ελληνικό Κράτος θα κληθεί να πληρώσει το τίμημα της αμετροεπούς πολιτικής του απέναντι σε αυτή με έναν οδυνηρό συμβιβασμό, υπό την ασφυκτική πίεση των Δυτικών χωρών.

Πριν από δυο χρόνια, με αφορμή την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί ( Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ) αλλά και σε παλαιότερα κείμενα στον ΑΤΑΚΤΟ ΛΟΓΟ επισήμαινα το  παράλογο μείγμα μαξιμαλισμού και δέους με το οποίο η ελληνική κοινωνία κι ο πολιτικός κόσμος αντιμετωπίζουν την Τουρκία.
Κι ενώ η ελληνική κυβέρνηση, παρά τις απανωτές διπλωματικές της αποτυχίες -εμπλοκή στον πόλεμο της Λιβύης στο πλευρό του «στρατάρχη» Χαφτάρ και όχι της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης, αποτυχία επιβολής εμπάργκο εξαγωγών όπλων από τις ευρωπαϊκές χώρες στην Τουρκία το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2020 ενώ οι δυο χώρες βρίσκονταν στα πρόθυρα του πολέμου, εκκωφαντική άρση της στήριξης των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο διαβόητο αγωγό φυσικού αερίου EastMed- περιφέρει αυτάρεσκα στα εγχώρια ΜΜΕ δηλώσεις περί «διεθνούς απομόνωσης του Ερντογάν», αυτός άλλαξε και πάλι τους κανόνες του παιγνιδιού θέτοντας ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου.
Όπως και στην περίπτωση του εμφυλίου στη Λιβύη, όπου ενώ η Τουρκία υπέγραφε μνημόνιο συνεργασίας με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της χώρας το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών υποδέχονταν τον ανεκδιήγητο «στρατάρχη» Χαφτάρ με τιμές αρχηγού Κράτους -οι χώρες που τον χρηματοδοτούσαν κι ίσως να τον χρηματοδοτούν ακόμα, Ρωσία, Αίγυπτος Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα ούτε τουριστική βίζα δεν του έδιναν- έτσι και σήμερα το ΥΠΕΞ περιφέρει ανακοινώσεις των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σύμφωνα με τις οποίες «αναγνωρίζεται η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου». 
Ξεχνώντας να αναφέρουν πως την ελληνική κυριαρχία στα νησιά, ούτε η Τουρκία την αμφισβητεί. Εκείνο που αμφισβητεί είναι το δικαίωμα της Ελλάδας να έχει στρατό σε αυτά και βασίζει την αξίωσή της στις διεθνείς συνθήκες που τα κατέστησαν ελληνικό έδαφος..

Τα «τρελά» σενάρια περί  αποκλεισμού μεγάλου ελληνικού νησιού

Η ανάδειξη της στρατιωτικοποίησης των νησιών του Βορείου Αιγαίου από την Τουρκία δεν είναι καθόλου τυχαία. 
Τόσο η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, με την οποία τα νησιά του Βορείου Αιγαίου στην Ελλάδα, όσο και η Συνθήκη του Παρισιού του 1947, που αποδίδει στην Ελλάδα τη Δωδεκάνησο, ορίζουν ρητά πως τα επίμαχα νησιά πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα και έτσι ήταν μέχρι το1974.
Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο τόσο η Δωδεκάνησος όσο και τα νησιά του Βορείου Αιγαίου εξοπλίστηκαν με ταχείς ρυθμούς και σήμερα είναι βαρύτατα εξοπλισμένα. 
Το ελληνικό αντεπιχείρημα στις τουρκικές αιτιάσεις είναι πως ο εξοπλισμός των νησιών συνιστά κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας, από τη στιγμή που στην απέναντι ακτή του Αιγαίου εδρεύει μια ολόκληρη στρατιά κι ο μεγαλύτερος αποβατικός στόλος της Μεσογείου.
Επιχειρήματα που μπορεί μεν να ακούγονται λογικά σ' έναν καλόπιστο τρίτο και, κυρίως, να πείθουν την ελληνική κοινή γνώμη για το δίκαιο του ελληνικού Κράτους, όμως δεν αρκούν για να ανατρέψουν το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει παραβιάσει διεθνείς συνθήκες, άρα και το Διεθνές Δίκαιο, που υποτίθεται ότι συνιστά το γνώμονα της εξωτερικής της πολιτικής.
Αντιθέτως, ουδεμία διεθνής συνθήκη υποχρεώνει την Τουρκία να μην έχει στρατιωτικές δυνάμεις στη δική της ακτή του Αιγαίου.
Μιλώντας με δημοσιογράφους off the record Τούρκοι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι, από όλες τις ελληνοτουρκικές διαφορές, αυτή που είναι πιο εύκολο να κερδηθεί σε μια διαπραγμάτευση υπό διεθνή αιγίδα. Είναι λοιπόν προφανές ότι σε αυτό το θέμα θα αυξήσει την πίεσή της η Τουρκία, καθώς έχει την ευκαιρία μιας εύκολης κι αναίμακτης νίκης. Την οποία φυσικά ο Ερντογάν θα φροντίσει να κεφαλαιοποιήσει στις επερχόμενες τουρκικές εκλογές.
Δεν είναι λοιπόν τυχαία η δημοσίευση χθες δυο άρθρων με θέμα ένα ενδεχόμενο θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο.
Το πρώτο το υπέγραφε ο Δήμος Βερύκιος στο ieidiseis , στο οποίο γίνεται λόγος για σχέδια αποτροπής του αποκλεισμού ενός νησιού από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Πολλοί έχουν πολλά να πουν για το χαρακτήρα του Βερύκιου, ουδείς όμως μπορεί να αμφισβητήσει ότι είναι ένας από τους καλύτερους ρεπόρτερ στα θέματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Άρα εκτός από καπνό υπάρχει και φωτιά.
Το δεύτερο το υπέγραφε ο Γιώργος Καρελιάς στο news247.gr και προειδοποιούσε την ελληνική κυβέρνηση, με μια έμμεση αναφορά στην κρίση των Ιμίων το 1997, ότι δεν έχει το δικαίωμα να αιφνιδιαστεί.

Η Ελλάδα με την πλάτη στον τοίχο

Το ήδη δυσμενές για την Ελλάδα κλίμα -αφ' ενός εξ αιτίας των καμωμάτων των ελληνοκυπριακών ηγεσιών που δυο φορές την τελευταία εικοσαετία (2004 και 2017) σαμποτάρισαν την τελευταία στιγμή κυριολεκτικά λύσεις του Κυπριακού οι οποίες ήταν φρούτα μακράς διπλωματικής προσπάθειας του ΟΗΕ, αφ' ετέρου εξ αιτίας των μαξιμαλιστικών ελληνικών θέσεων, που συνοψίζονται στον εξωφρενικό για όλους πλην ημών των Ελλήνων ισχυρισμό ότι το Καστελλόριζο έχει περισσότερη υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ από τα 900 χιλιόμετρα της τουρκικής ακτογραμμής στην Ανατολική Μεσόγειο- έχει επιβαρυνθεί ακόμα περισσότερο με την εισβολή της  Ρωσίας στην Ουκρανία.
Εκτός του γεγονότος ότι η Τουρκία έχει έναν από τους μεγαλύτερους στρατούς της Ατλαντικής Συμμαχίας, είναι και στην πρώτη γραμμή σε ενδεχόμενη μετωπική αντιπαράθεση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. 
Για το λόγο αυτό, με τίποτα η Δύση δε θα διακινδυνεύσει να δυσαρεστήσει την Τουρκία σε βαθμό αποχώρησής της από την Ατλαντική Συμμαχία ή, έστω, μετατροπής της σε απρόθυμό σύμμαχο.
Το ότι σύσσωμος ο ελληνικός λαός θεωρεί, δικαίως, ενδεχόμενη αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου προοίμιο της αναίμακτης κατάληψής τους από την Τουρκία ποσώς τους απασχολεί και το καθιστούν άπαντες σαφές στους Έλληνες συνομιλητές τους, με προεξάρχοντες το γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, και τους εκπροσώπους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (βλ. Οι γκρίζες δηλώσεις του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ελληνικά νησιά )

Οι οδυνηρές επιλογές της ελληνικής διπλωματίας

Μεταξύ μιας υποχώρησης στις τουρκικές πιέσεις και αποστρατιωτικοποίηση των νησιών υπό την ασφυκτική πίεση των Δυτικών χωρών, που όμως θα προκαλέσει τεκτονικές αντιδράσεις στην Ελλάδα κι ενός πολέμου με την Τουρκία στον οποίο το ελληνικό Κράτος δεν μπορεί να βγει νικητής -ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι ο ελληνικός στρατός αντιμετωπίζει με απόλυτη επιτυχία τις τουρκικές επιθέσεις και καταλαμβάνει τουρκικό έδαφος, τα όποια κέρδη του δε θα είναι τόσο σοβαρά ώστε να αντισταθμίσουν την κατάληψη από την Τουρκία της Κυπριακής Δημοκρατίας- έχει επιλογές το ελληνικό Κράτος;
Ενδεχομένως ναι, όχι όμως με τα καραγκιοζιλίκια του Δένδια που υποδέχονταν ξένους ομολόγους του φορώντας μάσκα με τα χρώματα του Παναθηναϊκού, ούτε επαναπροσεγγίζοντας τη Ρωσία.
Η Ρωσία, ακόμα κι αν δεχθούμε ότι επιθυμεί να βοηθήσει την Ελλάδα για να αποκτήσει ερείσματα πίσω από την πρώτη γραμμή του ΝΑΤΟ, δεν θα το πράξει. 
Πρώτον, διότι δε μπορεί, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν της επιτρέπει ένα δεύτερο μέτωπο. Δεύτερον διότι δεν υπάρχει περίπτωση να το επιθυμεί. Οι ρωσοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο σημείο των τελευταίων δυο αιώνων κι η Τουρκία είναι μια αγορά 80 εκατομμυρίων ανθρώπων για τις ρωσικές εξαγωγές.
Η μόνη ελπίδα του ελληνικού Κράτους να αποτρέψει την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών είναι, την ύστατη στιγμή, να καταστήσει σαφές προς κάθε κατεύθυνση, πως για να συμβεί κάτι τέτοιο θα είναι αποτέλεσμα ενός μακράς διαρκείας ενδονατοϊκού πολέμου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συνοχή της Συμμαχίας.
Ταυτόχρονα όμως, για να δεχθούν οι ΝΑΤΟικοί εταίροι να ασκήσουν πίεση στην Τουρκία ώστε να κάνει πίσω σε αυτή την απόλυτα σύννομη με βάση το Διεθνές Δίκαιο αξίωσή της, πρέπει να αποδεχθεί τις τουρκικές αξιώσεις τόσο στο Κυπριακό -που θα μεταφραστούν με προσάρτηση, σε ένα προσεχές μέλλον του βορείου τμήματος της Κύπρου στην Τουρκία- όσο και στα θέματα των θαλασσίων ζωνών.
Πράγμα που σημαίνει ότι το ελληνικό Κράτος θα ενταφιάσει οριστικά το μύθο περί ελληνικής θάλασσας για το Αιγαίο, έναν από τους πιο ισχυρούς μύθους της ελληνικής κοινωνίας. Ας ελπίσουμε ότι θα το πράξει με λιγότερο οδυνηρό τρόπο από αυτόν με τον οποίο ενταφίασε τη Μεγάλη Ιδέα πριν από εκατό ακριβώς χρόνια.

Γιάννης Χρυσοβέργης

4 σχόλια:

Alexandros Raskolnick είπε...

Αν δεχθούμε την υπόψη των σοβαρότερων αντισυστημικών -ας τους πούμε έτσι- αναλυτών που εξηγούν ότι οι πρόνοιες του Διεθνούς δικαίου για το δικαίωμα στην αυτοάμυνα, υπερτερούν των όποιων συνθηκών, νομίζω ότι αυτά που λέτε είναι απαράδεκτα. Αλλά αυτά, στη θεωρία.

Στην πράξη, Ελλάδα και Κύπρος, με ασήμαντες ηγεσίες σε δίσεκτους καιρούς, επιλέγουν αυτοκτονικές πολιτικές, βάζοντας όλα τα αυγά στο καλάθι του ευρωατλαντισμού, με τι αντάλλαγμα; Ούτε χάντρες δε βλέπω! Εσείς, βλέπετε κ. Χρυσοβέργη;

Άτακτος Λόγος είπε...

Δε θα δεχόμουν αβασάνιστα την άποψη ότι το δικαίωμα στην αυτοάμυνα υπερτερεί των διεθνών συνθηκών. Για πολλούς λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι οι διεθνείς συνθήκες αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του Διεθνούς Δικαίου, το οποίο είναι ο βασικός πυλώνας -στα λόγια τουλάχιστον- της εξωτερικής πολιτικής του ελληνικού Κράτους..
Ο δεύτερος είναι ότι η άποψη αυτή έχει κύρος όταν η προσφυγή στο δικαίωμα της αυτοάμυνας γίνεται από ένα έθνος που τελεί υπό ξένη στρατιωτική κατοχή. Η Ελλάδα δεν τελεί υπό τουρκική κατοχή εξ όσων γνωρίζω.
Ως προς το τρίτο θέμα, αν έχουμε στο μυαλό μας την ουκρανική κρίση σαφώς και η Ελλάδα όφειλε να έχει ακολουθήσει μια πιο προσεκτική πολιτική έναντι της Ρωσίας. Χωρίς παχιά λόγια, όφειλε να είχε κρατήσει χαμηλά τους αντιρωσικούς τόνους. Και ναι, σε αυτή την περίπτωση, ούτε χάντρες δεν υπάρχουν.
Όμως γενικά, η ευελιξία της δεκαετίας του '80που επέτρεπε στο ελληνικό Κράτος να δηλώνει προς τους δυτικούς του συμμάχους ότι «αν η Τουρκία είναι πόρτα για την είσοδο των Σοβιετικών στη Μεσόγειο η Ελλάδα είναι μπαλκονόπορτα» δεν υπάρχει.
Γιάννης Χρυσοβέργης

Alexandros Raskolnick είπε...

Καταλαβαίνω ότι για εσάς η Κύπρος κείτε μακράν και ότι το 1974 επίσης είναι χαμένο στο βάθος του χρόνου. Περί του δικαιώματος της αυτοάμυνας, όμως, σας παραπέμπω στο άρθρο 51 στο Χάρτη του ΟΗΕ: "Ουδέν εκ των διαλαμβανομένων εν τω παρόντι Χάρτη θα παρεμποδίζη το φυσικόν δικαίωμα ατομικής ή συλλογικής νομίμου αμύνης εις περίπτωσιν καθ’ ήν Μέλος τι των Η.Ε. υποστή επίθεσιν ένοπλον, μέχρις ού το Συμβούλιο Ασφαλείας λάβη τα αναγκαία μέτρα προς διατήρησιν της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας."

Η ευελιξία της δεκαετίας του 1980 μπορεί να μην υπάρχει, αλλά υπάρχει κάτι πολύ σημαντικότερο, λόγω του ουκρανικού: η ανάγκη "ευταξίας" στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Μπορεί να μην είναι πρόθυμος ο Τούρκος για κάτι τέτοιο, αλλά ατυχώς οι ελληνικές και κυπριακές ηγεσίες είναι περισσότερο από δεδομένες.

Άτακτος Λόγος είπε...

Οι Ελληνοκύπριοι είχαν δυο ευκαιρίες μιας αξιοπρεπούς διευθέτησης του Κυπριακού, το 2004(Σχέδιο Ανάν)και το 2017.
Τις κλώτσησαν αμφότερες την τελευταία στιγμή και μάλιστα με τρόπο προσβλητικό τόσο για τους Τουρκοκύπριους που, ενάντια στη βούληση της Τουρκίας είχαν ταχθεί με καθαρή πλειοψηφία υπέρ της λύσης, όσο και για τους διαπραγματευτές του ΟΗΕ που είχαν εργαστεί για χρόνια προκειμένου να προσεγγίσουν αρχικά ασυμφιλίωτες θέσεις.
Σήμερα, το μικρότερο κακό στο οποίο έχουν δικαίωμα να ελπίζουν είναι η διεθνής αναγνώριση του τουρκοκυπριακού Κράτους.
Σε ό,τι δε αφορά την ανάγκη ευταξίας στη Νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ κι εγώ στη θέση του Στόλτενμπεργκ και των Αμερικανών την Ελλάδα θα την είχα χεσμένη. Την Τουρκία θα ήθελα να κρατήσω στο ΝΑΤΟ.
Θέλω να πω με αυτό ότι η ρεαλιστική επιλογή κατά τη γνώμη μου της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας πρέπει να είναι: 1. Η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών θα γίνει μόνο μετά από μακροχρόνιο πόλεμο, που κανείς στο ΝΑΤΟ δεν έχει συμφέρον να γίνει. 2.Κατανοούμε την ανάγκη του ΝΑΤΟ να δώσει κάτι στην Τουρκία κι αυτό το κάτι θα είναι η αναίρεση όλων των εξωφρενικών απόψεών μας περί ΑΟΖ και εναέριου χώρου.
Με λίγη τύχη ίσως τα καταφέρουμε.

Γιάννης Χρυσοβέργης