Ο ΣΥΡΙΖΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΣΣΕΛΑΚΙΑΔΑ 

Η επεισοδιακή εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, την οποία εύστοχα ο Γιάνης Βαρουφάκης χαρακτήρισε «επιθετική εξαγορά κόμματος», σηματοδοτεί  τη βίαιη μετατροπή του σε κόμμα της Κεντροαριστεράς.

Το στοίχημα για τον Κασσελάκη είναι αν το κόμμα αυτό θα εκφράσει μια ευρεία κοινωνική πλειοψηφία ή αν θα μετατραπεί κάτι παντελώς ανυπόληπτο, όπως το Δημοκρατικό Κόμμα της Ιταλίας. Κι ο χρόνος του είναι λίγος. Θα κριθεί στις Ευρωεκλογές.

Ο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΚΥΡΙΟΣ ΚΑΣΣΕΛΑΚΗΣ

Εμφανίστηκε από το πουθενά, έκανε μια σύντομη, πανέξυπνη και πάμφθηνη προεκλογική εκστρατεία και κέρδισε τη μάχη της ηγεσίας του κόμματος με συνοπτικές διαδικασίες.

Οι μόνες πληροφορίες που έχουμε γι' αυτόν και το παρελθόν του -πέραν του γεγονότος ότι προέρχεται από ένα τεράστιο αριθμητικά σόι στη δυτικά του νομού Χανίων ο αριθμός των μελών του οποίου χτυπάει στα ίσια τα βαφτιστήρια του Μητσοτακέικου- είναι όσες αυτός μας έχει παράσχει και, με εξαίρεση το γεγονός ότι για σύντομο χρονικό διάστημα εργάστηκε στη Goldman Sachs, δύσκολα επιβεβαιώσιμες. Όμως αυτές οι περιορισμένες πληροφορίες που έχουμε γι' αυτόν μας δίνουν δυο στοιχεία που δεν επιδέχονται την παραμικρή αμφισβήτηση.

Το πρώτο είναι πως πρόκειται για εξ επαγγέλματος κερδοσκόπο. Ο οποίος μάλιστα δραστηριοποιούνταν μέχρι τη στιγμή της εκλογής του  σε έναν εξαιρετικά δύσκολο τομέα, αυτόν των διακυμάνσεων των των ναύλων των εμπορικών πλοίων. Αγόραζε ένα-δυο μικρά εμπορικά πλοία όταν οι ναύλοι ήταν χαμηλοί, τα λειτουργούσε μέχρι να αυξηθούν οι ναύλοι και τότε τα πουλούσε πολύ ακριβότερα. Και, ανεξαρτήτως του αν λειτουργούσε για δικό του λογαριασμό ή ως βιτρίνα κάποιου άλλου -το δεύτερο είναι το πιθανότερο- στον οποίο παρέδιδε τα κέρδη αφού πρώτα κρατούσε την προμήθειά του αποδείχθηκε εξαιρετικά ικανός. Τώρα, τι σχέση έχει ένας εξ επαγγέλματος κερδοσκόπος με την Αριστερά, ακόμα και με την Κεντροαριστερά αυτό είναι κάτι που πρέπει να το απαντήσουν αυτοί που τον ψήφισαν.

Το δεύτερο είναι πως πρόκειται για έναν πανέξυπνο άνθρωπο. Ο τομέας στον οποίο δραστηριοποιούνταν δεν είναι για τον πρώτο τυχόντα γιάπη. Δεν διαθέτει την πολυτέλεια της εσωτερικής πληροφόρησης, απαιτεί συνδυασμό ευρυμάθειας, ικανότητας συνθετικής σκέψης και συνεχή ανάληψη ρίσκων. 

Το ότι είναι πανέξυπνος, πέραν από την προεκλογική του εκστρατεία, αποδεικνύεται επίσης κι από τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τους ανθρώπους. Λέει ναι σε όλους και για όλα, χωρίς όμως να δεσμεύεται για τίποτα και σε κανέναν.

Είναι «φυτευτός» κι αν ναι από ποιους; Η λογική θα ήθελε να είναι όντως φυτευτός από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Θα ήταν λογικό να εκμεταλλευτεί την εσωτερική κρίση του ΣΥΡΙΖΑ μετά από μια τεράστια διπλή εκλογική ήττα και την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα και να επιχειρήσει να προωθήσει στην ηγεσία του κόμματος ένα πρόσωπο απόλυτα φιλικό προς τα αμερικανικά συμφέροντα.  Πολύ περισσότερο που στα χρόνια της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ έχουν, εντελώς αθόρυβα, αναβαθμιστεί.

Δεν μπορώ όμως να μη λάβω σοβαρά υπ' όψιν μου την ένσταση συναδέλφου με μακρόχρονη εμπειρία στο διπλωματικό ρεπορτάζ η οποία αντέτεινε πως η τελευταία φορά που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατόρθωσε να φυτέψει με επιτυχία ηγέτη σε κόμμα τρίτης χώρας ήταν αυτή του Βίκτορ Ορμπάν πριν 25 με 30 χρόνια. Και βεβαίως υπέρ της ένστασής της συνηγορεί κι ο κοντόφθαλμος τρόπος με τον οποίο βλέπουμε να αντιδρά η αμερικανική διπλωματία από το 2000 και μετά.

Γι' αυτό το λόγο τείνω να πιστέψω πως τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα για το ΣΥΡΙΖΑ. Με δυο λόγια ο Κασσελάκης είδε φως, ανέβηκε και, γνωρίζοντας από τη δουλειά του πως η τύχη βοηθάει τους ριψοκίνδυνους, τους πήρε το κόμμα αέρα-πατέρα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ΤΟΥ ΚΑΣΣΕΛΑΚΗ

Με την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ολοκληρώθηκε βίαια η μετατόπιση του κόμματος από το χώρο της Αριστεράς στην Κεντροαριστερά.

Πρόκειται για μια διαδικασία που άρχισε από το 2012, όταν η εκλογική δύναμη του κόμματος εκτινάχθηκε μέσα σε τρεις μήνες από το 4% στο 16% κι από εκεί στο 26,9%. Ακολούθησαν τεσσεράμισι χρόνια διακυβέρνησης σε συνθήκες Μνημονίου. Όμως, παρά το γεγονός ότι η μετατόπιση αυτή του κόμματος επισημοποιήθηκε στο προηγούμενο συνέδριό του, ουδέποτε ολοκληρώθηκε.

Το αριστερό αφήγημα, που έφερε την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το 2015, δεν αντικαταστάθηκε από ένα νέο, κεντροαριστερό, συνεκτικό αφήγημα κι αυτό φάνηκε σε όλη την προηγούμενη τετραετία. Εκτός από τον Αλέξη Τσίπρα, ούτε ένα στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ δεν διεκδίκησε την έξοδο της χώρας -με όλους τους αστερίσκους του Γιάνη Βαρουφάκη  να ισχύουν απόλυτα κατά την ταπεινή μου γνώμη- από τα Μνημόνια. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, που, εκ του αποτελέσματος, υπήρξε, μακράν, ο καλύτερος υπουργός Οικονομικών της χώρας από το 2004 και μετά, καθώς, αφ' ενός υλοποίησε όλες ανεξαιρέτως τις μνημονιακές υποχρεώσεις, αφ' ετέρου βγάζοντας από τη μύγα ξύγκι έβρισκε πάντα χρήματα για την ανακούφιση της φτωχολογιάς. Ο Νίκος Φίλης υπήρξε επίσης, μακράν, ο καλύτερος υπουργός Παιδείας της τελευταίας τριακονταπενταετίας. Πέραν του ότι συγκρούσθηκε μετωπικά με το παπαδαριό, ήταν ο μόνος υπουργός Παιδείας στη θητεία του οποίου τα βιβλία είχαν πάει  σε όλα τα σχολεία την ημέρα που αυτά άνοιγαν, οι δάσκαλοι ήταν όλοι στις θέσεις τους και, τα ελάχιστα κενά, καλύπτονταν μέσα στον πρώτο μήνα. Ούτε κι αυτός διεκδίκησε αυτό το επίτευγμα.

Στις πρόσφατες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πρόγραμμα. Ρεαλιστικό και μετρημένο. Αφήγημα δεν είχε όμως και χωρίς αφήγημα ποτέ κανένα κόμμα δεν κέρδισε εκλογές. Μοιραία λοιπόν οδηγήθηκε σε αυτές ως πρόβατον επί σφαγή.

Ο νέος ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη είναι βέβαιο πως πολύ σύντομα δεν θα έχει τη λέξη «Αριστερά» στην επωνυμία του, θα απαλλαγεί από τα «αριστερά βαρίδια» της ΑΥΓΗΣ και του ΚΟΚΚΙΝΟΥ 105,5 όπως είναι και σίγουρο ότι μέσα στους επόμενους μήνες θα διασπαστεί.

Όμως, το αν θα είναι ένα κόμμα της κεντροαριστεράς το αφήγημα του οποίου θα έχει σε περίοπτη θέση τις αγωνίες της φτωχολογιάς και σημαντικού μέρους της μεσαίας τάξης για την αυξανόμενη ακρίβεια στα αγαθά πρώτης ανάγκης, στην ενέργεια και στα ενοίκια ή αν θα γίνει ένα παντελώς ανυπόλυπτο στην κοινωνία κόμμα σαν το Δημοκρατικό Κόμμα της Ιταλίας εξαρτάται πρωτίστως από το Στέφανο Κασσελάκη.

Αν, παρά το γεγονός ότι μέχρι τώρα στη ζωή του κυκλοφορούσε μεταξύ γιάπηδων και εφοπλιστών, έχει την ικανότητα να αντιληφθεί τη σημασία όλων των παραπάνω θεμάτων, ο ΣΥΡΙΖΑ σύντομα θα μπει και πάλι σε τροχιά διακυβέρνησης. 

Όμως ο χρόνος είναι πολύ πυκνός. Η νέα ηγεσία του κόμματος πρέπει να δώσει άμεσα δείγμα γραφής και θα κριθεί από το αποτέλεσμα που πετύχει στις επικείμενες Ευρωεκλογές (τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου). Στην αναμέτρηση αυτή ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη πρέπει να πετύχει ένα ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από του ΠΑΣΟΚ και σε καμία περίπτωση χαμηλότερο από το 23,9% των Ευρωεκλογών του 2019. Πρέπει επίσης να έχει, αντί πάσης θυσίας, αποφύγει τη διάσπαση του κόμματος ως τότε, διότι αυτό, όπως έδειξαν οι πρόσφατες αψιμαχίες στην κοινοβουλευτική ομάδα, υπάρχει κίνδυνος να το καταστήσει τρίτο κόμμα στη Βουλή.

Στην αντίθετη περίπτωση, ο ΣΥΡΙΖΑ θα γίνει ένα κόμμα για το οποίο ουδείς θα ενδιαφέρεται, ένα μικρό κομμάτι της φτωχολογιάς θα στραφεί προς το ΚΚΕ και την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, ένα μεγαλύτερο προς τη μόνιμη αποχή κι ένα, ακόμα μεγαλύτερο προς την Ακροδεξιά. Με ό,τι μακροχρόνιες συνέπειες θα έχει αυτό. 

Γιάννης Χρυσοβέργης